Verliefd zijn betekent in vrede zijn, te genieten van de aanwezigheid van de persoon van wie je houdt en te hopen een gelukkig toekomst op te bouwen. Een utopie, inderdaad! Echter, de werkelijkheid wijkt vaak sterk af van dit perfecte idee van relaties die we koesteren. Van vertrouwensproblemen tot toxisch gedrag, er is een breed scala aan problemen die ons belemmeren in het opbouwen van de beste, meest heilzame relatie mogelijk. Een veelvoorkomende hindernis is het groene monster dat jaloezie heet. Als dit jouw strijd is, is het leren hoe je jaloersheid en controlerend gedrag kunt stoppen de enige manier om een veilige relatie op te bouwen.
Misschien klinkt dat makkelijker gezegd dan gedaan. Jaloezie is immers een complexe emotie. Sommige deskundigen definiëren het als een beschermende emotie, maar op een destructieve manier. Het kan moeilijk zijn om te bepalen waar deze emoties vandaan komen en hoe je ze kunt beheersen. Daarom zijn we hier om te helpen met enkele effectieve strategieën om met romantische jaloezie en de controlerende neigingen die daarmee gepaard gaan om te gaan, in overleg met psychotherapeut en trauma-specialist (M.Phil in Psychologie), die zich richt op relatiebegeleiding, relatietherapie, angststoornissen, het beheer van Borderline Persoonlijkheidsstoornis, en herstel van trauma.
Waarom ben ik zo jaloers?
Als je jezelf deze vraag soms stelt, ben je op de goede weg. We willen niet zeggen dat jaloezie goed is, maar het is belangrijk om zelfbewust te zijn wanneer je wordt overweldigd door jaloezie en dit jouw gemoedsrust beïnvloedt. De eerste tip om jaloersheid en controlerend gedrag te leren stoppen is om het gevoel van jaloezie op de juiste manier te begrijpen.
Prachi legt uit: “Afgunst zegt: ‘Ik wil wat jij hebt, hoe kan ik dat krijgen?’ en jaloezie zegt: ‘Ik heb niet wat jij hebt en ik laat jou dat ook niet hebben’ of ‘Jij probeert mijn zaken te stelen, dat laat ik niet toe!’ Alles wat de laatste gedachte in een relatie triggert, zal leiden tot jaloezie.” In relaties kunnen gevoelens van onzekerheid en een gebrek aan zelfvertrouwen leiden tot jaloezie en een neiging om je partner te controleren. Als je dus de behoefte voelt om toezicht te houden op de bewegingen van je partner, is dat een teken van de demonen in je hoofd.
Er kunnen ook angst en de vrees voor verraad achter dit gedrag schuilgaan. In andere gevallen kan het puur een kwestie van ego zijn. Hoezeer je ook beweert van je partner te houden, je kunt het niet verdragen dat hij of zij succesvoller of populairder is dan jij. Dit leidt tot toenemende jaloezie en onzekerheid.
Wat de reden ook is, als je geen antwoord kunt vinden op de vraag hoe je jaloersheid en controlerend gedrag kunt stoppen, zul je nooit geluk vinden. “Alle emoties hebben een functie en jaloezie is simpelweg een emotie waarbij geen waardeoordeel goed of slecht aan vastzit. Wat belangrijk is, is hoe deze emotie wordt geïnterpreteerd en waarnaar wordt gehandeld,” voegt Prachi toe.
15 Strategieën om jaloersheid en controlerend gedrag in relaties te stoppen
Jaloezie en onzekerheid in relaties zijn niet ongebruikelijk, en in sommige situaties zijn deze emoties zelfs gerechtvaardigd. Je kunt bijvoorbeeld in brand staan bij de gedachte dat je partner zich intimiteit eigen maakt met iemand anders, of je kunt een vreemde bezitterigheid voelen als je iemand ziet flirten met hen. Dit zijn allemaal volkomen legitieme gevoelens die duiden op een oerinstinct om iemand voor wie je gevoelens hebt te beschermen.
Het probleem doet zich voor wanneer je je zo voelt, ook al heb je geen reden om je partner te wantrouwen. In dergelijke gevallen is jaloezie in een relatie meestal een aanwijzing voor angst, onzekerheid of iemands verleden. Als je vastloopt in deze negatieve emoties, is het tijd om bewuste inspanningen te leveren om erachter te komen hoe je jaloersheid en controlerend gedrag kunt stoppen. Deze 15 door experts ondersteunde tips helpen je om de juiste koers te bepalen:
1. Introspectie en communicatie
De eerste stap is het identificeren van het jaloeziegevoel. De onwaarschijnlijke woede die opspeelt in een specifieke situatie met jouw partner en iemand anders. De onverklaarbare angst die je omsluit wanneer je weg bent van je geliefde. De constante behoefte om je vriendin of vriend te controleren. Dit zijn allemaal tekenen van jaloezie.
“Vraag jezelf af wat jou jaloers en onzeker maakt,” zegt Prachi, “Kijk naar binnen en ontdek of er een gebeurtenis uit het verleden is die je hetzelfde gevoel gaf. Zodra je een rationele reden hebt geïsoleerd (en er is ALTID een rationele reden, hetzij in het heden of diep verborgen in het verleden), praat met de persoon die de jaloezie triggert.”
2. Houd je verwachtingen in de gaten
Jaloezie in een relatie is vaak een aanwijzing voor onrealistische verwachtingen, onder andere factoren. Als dat jouw trigger is, leer dan hoe je jaloersheid en controlerend gedrag kunt stoppen door je verwachtingen en de realiteit van de situatie kritisch te bekijken.
Verwacht je dat je partner altijd beschikbaar is, geen hechte vriendschappen buiten jullie relatie heeft, en alles met jou bespreekt? Je stelt jezelf op voor teleurstelling, wat op zijn beurt jaloezie in de relatie kan aanwakkeren. Voor een gezonde relatie is het cruciaal om je partner ruimte te geven en je onafhankelijkheid te behouden.
Jij en je partner hebben beiden een leven, carrière en vriendschappen van jullie eigen. Het is niet realistisch om te verwachten dat jullie levens volledig samensmelten. Natuurlijk kun je altijd praten en je zorgen delen, maar onthoud dat zij niet verantwoordelijk zijn voor jouw geluk en jij niet voor het hunne.
3. Sta jezelf kwetsbaar op
Het identificeren van je triggers en erover praten is een essentieel onderdeel van het leren hoe je jaloersheid en controlerend gedrag kunt stoppen. Onthoud dat praten over je triggers en onzekerheden je niet zwak maakt. “Er is een verschil tussen kwetsbaar zijn en fragiel zijn. Je kwetsbaar opstellen legt de basis voor diepere verbindingen,” zegt Prachi.
Ze voegt eraan toe dat je er alleen voor moet zorgen dat het gesprek plaatsvindt wanneer je emotioneel stabiel bent. “Blijf bij het onderwerp dat je bezighoudt in plaats van alle eerdere fouten naar voren te halen om je argument sterker te maken. Dit maakt je partner alleen maar defensief. Eindig het gesprek rationeel door specifieke punten te noemen waarop ze je kunnen helpen je veiliger te voelen,” adviseert ze.
4. Communiceer en luister
Als je echt wilt weten hoe je met jaloezie omgaat, is er geen alternatief voor open communicatie. Wanneer je je jaloers en onzeker voelt, begin dan eerst met jezelf te kalmeren en vervolgens met je partner te praten. Maak een lijst van de situaties en gedragingen die je ongemakkelijk maken en die kunnen leiden tot jaloezie.
Wanneer je je op een bepaalde manier voelt, neem dan niet de volledige schuld op je en schaam jezelf niet. Er kan een legitieme reden zijn waarom je je zo voelt. Het is het beste om een eerlijk gesprek met je partner te hebben en je negatieve emoties te bekennen. Wie weet kan je partner meer bewust en gevoelig worden voor jouw gevoelens.
5. Wees je bewust van hoe jaloezie je relatie beïnvloedt
Constant in de zenuwen zitten over met wie je partner afspreekt of wie ze aan het sms’en zijn, kan een grote invloed hebben op je mentale gezondheid en emotioneel welzijn, en een negatieve impact hebben op de band met je partner. Je druk maken en je allerlei rampscenario’s voorstellen als hij of zij te laat komt van werk of op reis is, kan meer jou dan iemand anders kosten. Als je je afvraagt hoe je met jaloezie moet omgaan en hoe je controlerend gedrag in een relatie kunt stoppen, moet je je bewust zijn van deze triggers en wat ze met je doen.
Wanneer je je realiseert hoe deze gevoelens van onzekerheid je geluk in de weg staan, ben je beter in staat om ermee om te gaan. Je moet bereid zijn om het werk te doen om succesvol te zijn in je poging om jaloezie en controlerende neigingen te overwinnen. Het kan niet eenvoudig zijn, maar met tijd en oefening kun je de verschuiving maken van het controleren van je partner naar het beheersen van je gedachten zodat ze niet uit de hand lopen.
6. Focus op de positieve aspecten van je relatie
Als je wilt weten hoe je jaloersheid en controlerend gedrag stopt, concentreer je dan meer op de positieve dingen dan op de negatieve. Bijvoorbeeld, als je je ongemakkelijk voelt over de charmante aard van je partner met andere vrouwen, vrees je misschien zijn flirtgedrag. Maar heb je nagedacht over alles dat goed gaat in je relatie? Zorgt hij voor je, maakt hij je gelukkig, en steunt hij je wanneer dat nodig is? Geef je energie aan die aspecten.
Zeker, je hebt het volste recht om je onvrede te uiten, maar laat de negatieve dingen niet de positieve overtreffen. “Doe je best om de positieve dingen te overwinnen in plaats van toe te staan dat je jaloezie alles wat al goed gaat ondermijnt,” zegt Prachi. Dat is het antwoord op hoe je op een constructieve manier met jaloezie kunt omgaan.
7. Oefen zelfliefde
Om anderen te kunnen liefhebben en geliefd te worden door anderen, moet je eerst van jezelf houden. Een van de belangrijkste redenen waarom mensen worstelen met onzekerheid in relaties en nooit ontdekken hoe ze jaloers en controlerend kunnen zijn, is omdat ze hun zelfliefde verwaarlozen. Een gebrek aan zelfwaarde projecteert vaak jaloezie naar je partner, omdat je de inherente angst hebt dat je niet goed genoeg voor hen bent.
Omgekeerd, als je zelfverzekerd bent en een goed gevoel van eigenwaarde hebt, zul je niet zoeken naar iemand die jou compleet maakt of in je onvervulde behoeften voorziet. Dus een manier om paranoïde en jaloerse gevoelens te overwinnen, is door jezelf op verschillende vlakken van leven te verbeteren, of het nu gaat om gezondheid, uiterlijk of carrière.
8. Werk aan gemeenschappelijke grond
Vraag je je af hoe je met jaloezie omgaat en chique moet zijn in een relatie? Richt je in plaats van op de verschillen tussen jou en je partner, op hetgeen jullie verbindt en de gemeenschappelijke eigenschappen die jullie delen. Humaniseer hen, zet je partner niet op een voetstuk en jezelf op een lagere trap—dit is een veelvoorkomende trigger voor onzekerheid in een relatie. Dit leidt op zijn beurt tot jaloezie wanneer je relatie je niet de voldoening geeft die je zoekt. Streef er in plaats daarvan naar om een gelijke partner te zijn.
10. Vertrouw je partner en jezelf
Het tegenovergestelde van jaloezie is vertrouwen. Elke relatie die wordt geteisterd door tekenen van toxische jaloezie zal onvermijdelijk een vertrouwensdeficiëntie hebben. De reis naar het achterhalen van hoe je met jaloezie omgaat, houdt in dat je werkt aan het opbouwen van vertrouwen in je relatie. “Zodra je vertrouwen kweekt, zal ook de behoefte aan controle en het monitoren van elk aspect van je partner’s leven verminderen,” zegt Prachi. Ze beveelt de volgende tips aan voor het opbouwen van vertrouwen die je samen met je partner kunt toepassen:
- Wees consistent: Houd je aan beloften en verplichtingen
- Communiceer eerlijk: Deel je gedachten en gevoelens openhartig, ook wanneer het moeilijk is
- Beoefen transparantie: Wees open over je acties en intenties
- Wees ondersteunend: Sta klaar voor je partner in tijden van nood
- Toon vertrouwen: Vertrouw je partner en laat weten dat je gelooft in hun integriteit en intenties
- Vermijd oordeel: Luister zonder te conclusies te trekken, zodat je partner zich volledig kan uitdrukken
11. Ontwikkel gezonde grenzen
Jaloezie in een relatie is vaak een aanwijzing voor angst, vertrouwensdeficiëntie en trauma’s uit het verleden. Al deze factoren kunnen je de neiging geven om je grenzen te overschrijden en een controleerbare behoefte te voelen over alle handelingen van je partner. Daarom gaat jaloezie vaak hand in hand met controle. De beste manier om deze tekenen van toxische jaloezie aan te pakken en te leren hoe je controlerend gedrag in een relatie kunt stoppen, is het vaststellen van duidelijke grenzen.
Deze helpen een gevoel van veiligheid en wederzijds respect te creëren, waardoor de drang om te controleren en jaloerse neigingen afnemen. Prachi zegt: “Grenzen zijn er niet om je partner af te wijzen of op afstand te houden. Gezonde grenzen helpen jou en je partner om elkaars individualiteit te respecteren terwijl je verbonden blijft.”
12. Cultiveer persoonlijke hobby’s en interesses
Onzekerheid in relaties is een veelvoorkomende trigger voor jaloerse en controlerende gedragingen. Dit gevoel van onzekerheid komt voort uit de idee van afhankelijkheid. Dat gebeurt wanneer je een gevoel van doelgerichtheid mist of wanneer je je hele bestaan afhankelijk maakt van je partner.
De beste manier om jaloerse en controlerende gedragingen te overwinnen, is door dat gevoel van doelgerichtheid te cultiveren door deel te nemen aan activiteiten die je vreugde en voldoening bieden buiten de relatie. “Eigen hobby’s en interesses hebben helpt de afhankelijkheid van je partner voor bevestiging te verminderen. Dit creëert ruimte voor groei en vermindert de neiging om te afhankelijk te worden van je partner,” zegt Prachi.
13. Daag negatieve gedachten uit
Zoals we eerder hebben gezegd, is jaloezie in een relatie vaak een indicatie van je eigen angsten, onzekerheden, vertrouwensproblemen en dergelijke. De triggers mogen variëren, maar jaloezie stemt in de meeste gevallen voort uit negatieve emoties en denkpatronen. Logischerwijs is een van de meest effectieve manieren om dit tegen te gaan, om actief irrationele of negatieve gedachten met betrekking tot jaloezie te identificeren en uit te dagen.
“Jaloezie komt vaak voort uit vertekende denkpatronen en je moet werken aan het vervangen van deze gedachten door meer evenwichtige perspectieven. Door deze gedachten uit te dagen en hun geldigheid te onderzoeken, kun je de macht die ze over je hebben verminderen en voorkomen dat ze je emoties beheersen,” zegt Prachi.
14. Beoefen mindfulness
Mindfulness kan een effectief hulpmiddel zijn om toxische jaloezie in een relatie te beheren en aan te pakken. Mindfulness is de praktijk van in het huidige moment zijn en je bewust zijn van je gedachten, gevoelens, lichamelijke sensaties en je omgeving. Mindfulness-technieken kunnen helpen bij het beheersen van emotionele triggers, waardoor je kalm reageert in plaats van impulsief te handelen op jaloeziegevoelens.
“Mindfulness helpt je je emoties waar te nemen zonder overweldigd te worden door ze,” zegt Prachi. Ze raadt de volgende mindfulness-oefeningen aan om het gevoel van jaloezie of de behoefte aan controle tegen te gaan:
- Box breathing: Langzame, diepe ademhalingen—4 tellen inademen en 6 tellen uitademen—om jezelf te kalmeren
- Body scan: Je aandacht vestigen op verschillende sensaties in je lichaam om je gedachten af te leiden van overweldigende emoties
- Journaling: Je gedachten en gevoelens op schrift stellen
- Love-kindness meditatie: Denken aan jou, jezelf en je partner helpt de intensiteit van negatieve emoties zoals jaloezie te verminderen
15. Praat met een therapeut
Als je jaloezie verder gaat dan redelijke grenzen en je band met je partner begint te beïnvloeden, is het wijs om hulp van een professional in te schakelen. Jaloezie kan zelfs de mooiste banden verstoren, omdat het in de weg staat van het opbouwen van gezonde, vertrouwensvolle relaties. Het belangrijkste is dat een therapeut je kan helpen de triggers, vooral uit het verleden of je kindertijd, te identificeren die de oorzaak van je negatieve emoties kunnen zijn en je kan helpen ze te overwinnen. Als je overweegt om hulp te zoeken, zijn ervaren en bekwame geestelijke gezondheidsprofessionals hier voor jou.
Laatste gedachten
Het opbouwen van gezonde, liefdevolle relaties vergt veel werk. Dit werk beperkt zich niet alleen tot het bevorderen van positieve elementen maar ook het verwijderen van wat toxisch is. Probeer je jaloezie om te vormen tot iets positiefs door het te gebruiken om te identificeren wat je wilt en wat niet. In sommige gevallen kan dit zelfs helpen om relaties sterker te maken!