Verliefd zijn en wederzijds geliefd te worden, is misschien wel het meest magische gevoel ter wereld. Toch kunnen zelfs de beste relaties om verschillende redenen in de problemen komen. Soms zijn het externe factoren die de relatie onder druk zetten – denk aan een derde persoon, financiële problemen of familiezorgen – maar hebt u ooit gehoord van zelf-sabotage in relaties?
Soms saboteren we een relatie onbewust, zonder ons te realiseren wat we doen. Wanneer de zaken misgaan, is het belangrijk om eerlijk naar onszelf te kijken en onze problematische patronen te onderkennen. Dit is echter vaak makkelijker gezegd dan gedaan. Om ervoor te zorgen dat u niet vast komt te zitten in deze ongezonde cyclus, bieden wij hulp bij het ontwikkelen van bewustzijn omtrent zelf-sabotagegedragingen. We baseren ons op inzichten van een ervaren therapeut in het counseling (Masters in Counseling Psychology), die al meer dan twintig jaar koppels helpt met relatieproblemen.
Wat is Zelf-Saboterend Gedrag?
Wat leidt tot zelf-saboterend gedrag in relaties? Dit soort gedrag komt vaak voort uit een strenge innerlijke criticus. Volgens Kavita is zelf-sabotage vaak een resultaat van een laag zelfbeeld en de onmogelijkheid om angst te overwinnen. Bijvoorbeeld, een man kan een relatie saboteren door zijn angst voor tweede kansen.
“Zelf-sabotage in relaties werkt als een innerlijke criticus. Het ondermijnt gedachten, communicatie en gedrag, en belemmert je om betekenisvolle verbindingen te hebben. Dit heeft uiteindelijk effect op ieder aspect van je leven,” legt Kavita uit. Vaak realiseren we ons niet dat we onbedoeld onze relatie saboteren. Dit kan zich uiten in woorden of daden, maar in werkelijkheid stoten we degenen van ons weg die om ons geven en ons waarderen, ook al geloven we dat niet altijd.
Dit zijn enkele signalen van zelf-sabotage in relaties:
- U voelt zich constant onzeker over de relatie en belt uw partner 20 keer op een dag.
- U lijdt onder verlatingsangst; wanneer uw partner niet meteen op uw bericht reageert, voelt u zich genegeerd.
- U kunt geen geschillen beslechten zonder in heftige ruzies te vervallen of u loopt weg en geeft de ander de stille behandeling.
- U kampt met een alcoholverslaving of een andere verslaving die uw relaties negatief beïnvloedt.
- U verandert constant van baan, stelt belangrijke taken uit en vindt het moeilijk om met anderen om te gaan, zowel professioneel als persoonlijk.
- U heeft vaak zelfvernietigende gedachten, twijfelt aan uzelf en biedt uzelf onmiddellijk genot, zoals junkfood.
- U bent voortdurend bang dat uw relatie zal eindigen en u pijn zal doen, waardoor u uw kwetsbare kant niet aan uw partner durft te tonen.
Wat Verbetert Zelf-Saboterend Gedrag?
De grote vraag: waarom doen we dit? Waarom vernietigen we hetgene dat ons gelukkig maakt? Vaak kunnen ons gedrag als volwassenen worden herleid naar onze ervaringen uit de kindertijd, en dat geldt ook hier. Hier zijn enkele redenen die zelf-sabotage in relaties kunnen veroorzaken:
- Laag zelfbeeld en negatieve zelfpraat.
- Ouders die constant kritiek geven, controle uitoefenen en de angst voor falen inboezemen.
- Misbruik in de kindertijd of getuige zijn van een misbruikrelatie.
- Een hartzeer op jonge leeftijd.
- Angst voor verlating.
- Onzekere hechtsstijl.
“Een kritische ouder, een narcistische, co-afhankelijke of autocratische ouder, zijn vaak belangrijke oorzaken van zelf-saboterend gedrag. Deze mensen laten je niet falen, je niet verkennen of fouten maken. Hun verwachtingen schaden je terwijl ze blijven verwachten dat je uitblinkt.
“Ze geven je strikte richtlijnen om te leven, maar omdat je jezelf niet hebt kunnen verkennen, kun je niet excelleren. Dit betekent dat je geen gevoel van eigenwaarde hebt. En als je het niet goed doet, geven ze je daar ook de schuld van. Dit is een vicieuze cirkel,” aldus Kavita.
Een relatie met iemand die zelf-saboterend gedrag vertoont, kan leiden tot frustrerende spanningen en uiteindelijk tot een breuk. Wanneer zo iemand een nieuwe relatie aangaat, is er altijd de vrees dat diezelfde cyclus zich herhaalt, wat leidt tot onbewuste sabotage. Het is essentieel om de signalen van zelf-sabotage te herkennen voordat ze verder escaleren.
Wat Zijn Zelf-Saboterende Relaties?
Wat gebeurt er als u uit angst een relatie saboteert? Zelf-saboterende relaties zijn vaak gekenmerkt door:
- Een extreem stressvolle en ongezonde band tussen partners.
- Constante angst dat de relatie gedoemd is te falen.
- Jaloezie, onzekerheid, bezitterigheid en angst.
- Ongezonde eet- of drinkgewoontes.
- Stiltebehandelingen of het tegenover zijn van elkaar.
- Onrealistische verwachtingen en negatieve kritiek op de partner.
“Een innerlijke criticus stelt onrealistisch hoge eisen en maakt het onmogelijk om de imperfectie van de mens te aanvaarden. Dit beïnvloedt de kwaliteit van de relaties en leidt tot diepgewortelde problemen,” legt Kavita uit.
11 Voorbeelden van Zelf-Saboterend Gedrag
Klinisch psycholoog en auteur Robert Firestone wijst erop dat we altijd in interactie staan met onze innerlijke stem. Wanneer deze stem echter het “anti-zelf” wordt, draaien we ons tegen onszelf en worden hyper-kritisch. Dit resulteert in onbewuste sabotage van onze relaties.
We hebben de signalen en oorzaken van zelf-sabotage besproken. Laten we nu kijken naar 11 voorbeelden van hoe deze sabotage zich kan manifesteren.
1. Paranoia en wantrouwen
Angst is een emotie die iedereen op een bepaalde manier ervaart. Voor sommigen kan deze angst echter zo verlammend invloed hebben dat deze alle aspecten van hun leven beïnvloedt. Myra en Logan gingen samenwonen na een jaar daten, maar de angst van Logan werd pas echt duidelijk toen ze samenwoonden.
“Hij was altijd bang dat er iets met me zou gebeuren. Als ik een half uur te laat was van werk, dacht hij dat ik een ongeluk had gehad. Als ik met vrienden uitging, was hij ervan overtuigd dat ik in gevaar was,” zegt Myra.
Na een jaar konden ze de relatie niet langer voortzetten vanwege Logan’s overweldigende angst. Dit is een klassiek voorbeeld van hoe angst kan leiden tot destructieve gedachten, wat de relatie ondermijnt.
2. Te veel zelfbewustzijn
Vindt u het moeilijk om uzelf te prijzen? Bent u iemand die altijd de goedkeuring van anderen zoekt? Violet kon liefde voor zichzelf niet opbrengen vanwege een negatieve lichaamsbeeld die door haar moeder was ingeprent.
“Ik had twee serieuze relaties, maar ik was zo geobsedeerd door mijn lichaamsbeeld, dat mijn partners snel gefrustreerd raakten. Pas door therapie leerde ik mezelf waarderen,” herinnert Violet zich. Kavita voegt hieraan toe: “Een gezonde verbinding houdt in dat je niet alleen anderen prijst, maar ook jezelf niet afvalt. Onzekerheid kan leiden tot jaloezie en toxische zelfkritiek.”
3. Ongerechtvaardigd kritisch zijn
Niet alleen u bent het doelwit van onterecht kritiek; u kunt uw partner ook onbedoeld kwetsen met ongepaste opmerkingen en daden. Betty en Kevin waren twee jaar getrouwd voordat zij zich realiseerde dat haar kritiek op Kevin zijn behoefte aan controle bevestigde.
“Wanneer ik pasta maakte voor zijn lunch, belde hij mij om te zeggen dat ik de oregano was vergeten, en deed dit dan op een onvriendelijke manier,” herinnert Betty zich. Nadat Betty besefte dat Kevin’s kritiek steeds frequenter en schadelijker werd, besloot ze om te scheiden.
4. Egoïsme
Marisa erkent dat ze altijd de nadruk op zichzelf legde in relaties. In haar huwelijk verwachtte ze dat haar man altijd haar behoeftes zou vervullen. “Ik realiseerde me nooit dat het pleiten voor mijn wensen, schadelijk was voor onze relatie. Het was alleen maar over mij, totdat hij de scheiding aanvroeg,” zegt ze.
Kavita legt uit: “Bij zelf-sabotage denk je vaak meer aan wat je niet wilt dan wat je werkelijk wilt in een relatie. Dit is ongezond voor elke partner.”
5. Dingen overdrijven
Hebt u de neiging om zaken een grotere betekenis toe te kennen dan ze hebben? Als Rose ontdekte dat haar verloofde pornografie keek, reageerde ze extreem fel.
Ze vroeg hem te stoppen, maar was geschokt toen ze ontdekte dat hij dit bleef doen, ook na hun huwelijk. “Ik maakte er een enorm probleem van en overanalyseerde elke situatie, wat uiteindelijk leidde tot mijn scheiding,” vertelt Rose.
6. Iemand zijn die je niet bent
Wanneer iemand zich voordoet als wat hij of zij niet is om indruk te maken, kan dit leiden tot onbewuste sabotagedrag. Veronica probeerde de perfecte partner voor Ravi te zijn, enorm gefocust op hoe zijn conservatieve gezin haar zou zien.
“Ik speelde de rol van een huisvrouw, terwijl ik in werkelijkheid een vrijgevochten persoon ben,” voegt ze toe. Uiteindelijk zag Ravi daar doorheen en beëindigde hij de relatie.
7. Vertrouwensproblemen
Wanneer gebeurtenissen verkeerd geïnterpreteerd worden door een negatieve lens, duidt dit op diepgewortelde vertrouwenskwesties. Kavita legt uit dat deze problemen vaak samengaan met zelf-sabotage.
“Wanneer je altijd het gevoel hebt dat je niet goed genoeg Bent, ben je snel geneigd om wantrouwend te zijn, wat serieuze problemen in al uw relaties genereert,” waarschuwt Kavita.
8. Ongelijke jaloezie
Relaties kunnen ernstig lijden onder jaloezie, vooral wanneer men niet in staat is om de successen van de partner te delen. Ongezonde jaloezie kan leiden tot toxisch gedrag, waarin men zich afvraagt of de partner deze successen verschuldigd is.
Kavita merkt op: “Jaloezie hoort niet thuis in een gezonde relatie. Het kan leiden tot uitstelgedrag en destructieve gedachten.”
9. Altijd gelijk willen hebben
Een controlebehoefte kan leiden tot destructieve discussies. Patrick en Pia hadden vaak ruzies over politieke meningsverschillen, waarbij Patrick altijd de laatste woorden wilde hebben.
Uiteindelijk leidde deze behoefte aan controle tot de breuk. “Ik kon zijn gedrag niet meer tolereren; het was een vorm van zelf-sabotage,” zegt Pia.
10. Onschuldige flirten is niet altijd onschuldig
Hoewel flirten soms gezond kan zijn in relaties, kan het ook schadelijk zijn. Sommige mensen vertonen genot in het flirten, zonder rekening te houden met de gevoelens van hun partner.
11. Moeite met het loslaten van het verleden
Kavita legt uit: “Als kinderen van dysfunctionele ouders kunnen deze kenmerken in je volwassen leven doorgaan. Je begint een nieuwe relatie met de baggage uit het verleden, wat vaak leidt tot zelf-sabotage.”
Hoe U Zelf-Sabotage in Uw Relaties Kunt Stoppen
Zoals eerder vermeld, is bewustwording de eerste stap in het aanpakken en corrigeren van uw gedrag. Ieder van ons heeft het recht op voldane, gelukkige en veilige relaties.
Hoe voorkomt u dat u uzelf saboteert? Hier zijn enkele suggesties:
- Ontwikkel zelfliefde.
- Begin regelmatig een dagboek bij te houden.
- Denk na over wat u zegt of doet. Wees bewust van elk moment.
- Laat uw verleden los.
- Stop met uzelf de schuld geven. Te veel zelfkritiek kan snel de charme van uw relatie wegnemen.
- Stap uit uw comfortzone en probeer iets nieuws.
- Zoek professionele hulp. Therapeuten kunnen helpen om diepgewortelde patronen te doorbreken.
“Wanneer u gevangen zit in zelf-sabotage, kijk je naar anderen met een kritische blik, waardoor er geen gezonde relaties meer overblijven. U kunt niet gelukkig zijn als u voortdurend veroordeelt en oordeelt,” adviseert Kavita.