De liefde is een fascinerend fenomeen. Enerzijds komt het ons natuurlijk voor, maar anderzijds is het soms lastig te doorgronden. Dit geldt eveneens voor relaties — spontane ontmoetingen, zoals die met een medepassagier tijdens een lange treinreis, en diepere, bewuste relaties, zoals die met je levenspartner.
Wij creëren intuïtief connecties met de mensen om ons heen en besteden daarnaast veel tijd aan het begrijpen van waarom we iemand moeilijk kunnen doorgronden en onszelf moeilijk laten begrijpen. In wezen is liefde eenvoudig. Echter, we moeten leren zowel onszelf als anderen lief te hebben. Wanneer je in conflict bent met iemand, kies je dan voor jezelf of voor hen? Moet je jezelf liefhebben of hen? Moet je onafhankelijk zijn of jezelf verbinden?
Liefde en het leven zijn vol tegenstrijdigheden. Vraag je jezelf vaak over deze kwesties af? Voel je een opwinding om antwoorden te zoeken? Juist dit bewustzijn of deze doelbewuste zoektocht naar een vervuld leven met je partner vormt de basis voor het opbouwen van een bewuste relatie.
Wat is een Bewuste Relatie?
Het is eenvoudig om bewuste relaties te begrijpen als we even stilstaan bij het woord “bewust”. Bewust zijn betekent wakker zijn en bewustzijn hebben. Het houdt ook in kennis van iets te hebben. Het betekent een keuze maken.
Bewuste relaties zijn precies dat! Het zijn relaties die opzettelijk zijn ontwikkeld. In bewuste liefde maken partners een bewuste keuze om een verbinding te creëren. Deze band dient zowel het welzijn van beide partners als individuen.
Door de jaren heen zijn de aard en het doel van relaties enorm veranderd. Onze verwachtingen van huwelijk en een verbintenis zijn bijvoorbeeld aanzienlijk toegenomen. Waar het vroeger vooral draaide om basisbehoeften zoals voedsel, onderdak, veiligheid en sociale goedkeuring, verlangen we nu veel meer van onze relaties.
Om te begrijpen wat ons drijft, wat ons motiveert om in actie te komen, ontwikkelde de Amerikaanse psycholoog Abraham Maslow een hiërarchie van behoeften. Hij plaatste onze basisbehoeften, zoals voedsel en onderdak, aan de basis van een piramide en ging verder omhoog naar behoeften zoals liefde, vriendschap, erkenning en verbondenheid.
Op de top van deze piramide bevindt zich de behoefte aan “zelfactualisatie”. Dit is het hoogste punt in de groei van een individu, gekenmerkt door de wens om ons volledige potentieel te bereiken.
Bewuste relaties zijn diegene die niet alleen toestaan dat je de hoogste behoefte aan zelfactualisatie bereikt, maar je ook motiveren en ondersteunen om je beste zelf te zijn. Ze stimuleren je om altijd je hogere spirituele behoeften na te jagen en stellen je in staat om te groeien en te stralen als individu. Ja, zo eenvoudig is het!
Wat zijn de Kenmerken van een Bewuste Relatie?
Als we het hebben over de tegenstrijdigheden in het leven, zijn bewuste relaties zowel eenvoudig te begrijpen als te uitgebreid om in enkele woorden te vatten. Wat we eerder hebben besproken, lijkt de essentie van bewuste relaties te vangen. Maar er is veel meer dat beschrijft hoe een bewuste relatie eruitziet, hoe je er een kunt identificeren en ontwikkelen en wat de kwaliteiten zijn.
1. Bewuste Relaties zijn Opzettelijk
Elke beslissing in een bewuste relatie is doelbewust. Liefde is opzettelijk. Dit geldt ook voor gevoelens van boosheid of teleurstelling. Klachten of geschillen zijn opzettelijk, net als het beoefenen van stilte. Samen tot een beslissing komen is opzettelijk, evenals het hebben van verschillende standpunten. Samen iets opbouwen is opzettelijk, net als persoonlijke projecten.
In tegenstelling tot dit, blijven twee mensen samen in een onbewuste relatie niet vanwege een beslissing om samen te zijn, maar vanwege een gebrek aan beslissing om niet samen te zijn. Leven in een onbewuste relatie is reactief. Problemen worden meestal onder het vloerkleed geschoven. Het leven wordt gewoon geleefd zonder bewuste moeite om het doel van de relatie te begrijpen.
Neem Sam en Elisa bijvoorbeeld. Ze zijn al 14 jaar getrouwd. Ze worden wakker en volgen het ritme van hun levens, samen en apart. Geen van beiden is ontrouw, ze houden van hun twee kinderen en geloven oprecht dat ze ook van elkaar houden.
Echter, ze zijn meestal niet op de hoogte van elkaars dagelijkse strijd om te overleven. Sam heeft Elisa niet verteld over de gevoelens van onzekerheid die hij de laatste tijd ervaart. Elisa heeft niet de kans gehad om hem te vertellen dat zij zich hetzelfde voelt. Ze voelt ook stagnatie op haar werk en wenst soms een ruimte voor zichzelf, compleet met een bureau dat helemaal van haar is.
In een bewuste relatie zouden Sam en Elisa de tijd hebben genomen om hun eigen gevoelens prioriteit te geven. De intentie om gelukkiger en meer vervuld te zijn in hun relatie zou hen hebben aangespoord om deze wensen met elkaar te communiceren. Ze zouden samen stappen hebben gezet om elkaar de motivatie en ruimte te geven die ze nodig hadden om deze problemen op te lossen.
Bewustzijn van wat werkt en wat niet werkt in een relatie, en het nemen van doelbewuste stappen naar geluk is een van de meest kenmerkende kwaliteiten van een bewuste relatie.
2. Bewuste Relaties zijn Groei-georiënteerd
Elke relatie is gekenmerkt door uitdagingen. We komen met onze bagage, persoonlijke triggers, onze manier van omgaan met conflicten en onze ideeën over zelfbehoud. Dit zorgt ervoor dat we allemaal op verschillende manieren met conflicten omgaan, wat wrijving in relaties kan veroorzaken.
Maar alleen een bewuste partner kijkt naar een uitdaging en ziet deze als een kans voor groei. Een bewuste relatie is niet vrij van conflicten; het heeft een groeimindset in het middelpunt. Groei in een relatie is de wens om beter te leren zijn. Een bewuste partner beschouwt uitdagingen als uitnodigingen om samen te komen, samen te werken en problemen op te lossen. Ze verwachten uitdagingen als stappen naar groei in de relatie.
Wat betreft groei, motiveren partners in bewuste liefde elkaar om een vervuld leven te leiden, wat de definitie daarvan voor hen ook mag zijn. Voor de ene persoon kan dit betekenen dat hij meer gaat lezen of tijd vrijmaken om aan sociaal werk te doen. Voor een andere kan het beter worden in een oude hobby zijn. Weer een ander kan streven naar een promotie door harder te werken.
Het punt is dat we allemaal de wens hebben om ons volledige potentieel te bereiken. Een bewuste relatie biedt elke partner de motivatie en de ruimte om te groeien.
Een groeimindset betekent echter niet dat je deze over-emfateert. Elkaar pushen kan uitputtend zijn. Ruimte om comfortabel te zijn en jezelf te zijn, is ook van groot belang. Groei in een relatie gebeurt organisch, zonder dat je partner of jezelf ongemakkelijk hoeft te maken. Wees bewust van je emoties, en je zult het goed doen!
3. Radicale Verantwoordelijkheid – Een Bewuste Partner Neemt Verantwoordelijkheid voor Zichzelf
Radicale verantwoordelijkheid betekent verantwoordelijkheid nemen voor wie je bent, wat je doet, wat er met je gedaan wordt, en wat er door jou wordt gedaan. Het betekent simpelweg 100% verantwoordelijkheid nemen voor jezelf.
In bewuste relaties neem je de verantwoordelijkheid voor datgene wat je wilt en nodig hebt. Je geeft anderen de schuld niet van de tekortkomingen in je leven, maar leert in plaats daarvan. Maar dit moet niet verkeerd begrepen worden als nooit tot een compromis komen of de behoeften van je partner nooit prioriteit geven wanneer jij dat belangrijk vindt.
Neem Dani en Jo. Ze voelden zich gefrustreerd in hun huwelijk en besloten een therapeut te bezoeken. Tijdens de sessie klaagden beiden over de offers die zij voor het gezin maakten. Dani zei dat ze geen tijd meer had voor haar gebruikelijke wandeling, omdat ze elke ochtend ontbijt voor de kinderen moest maken.
Jo had soortgelijke klachten en gaf aan niet genoeg tijd met haar door te brengen, nergens op vakantie te gaan zoals hij dat graag wilde, en dat hij een promotie had moeten opgeven omdat dit betekende dat hij van het gezin weg moest zijn.
Met behulp van counseling zagen Dani en Jo in dat ze niet verantwoordelijk waren voor hun eigen behoeften. De therapeut hielp hen te erkennen dat zij alleen wisten wat niet vernegotiable voor hen was en wat zij bereid waren op te geven of aan te passen uit liefde voor hun partner. Dit stelde hen in staat om elkaar om de nodige ruimte te vragen.
Jo was zich er niet van bewust dat Dani haar wandeling zo nodig had. Dani vertelde dat ze niets om de vakantiebestemming gaf, en Jo zei dat hij zich trots voelde op de offers die hij had gemaakt om een betere vader te zijn.
Samengevat, verantwoordelijkheid nemen stelde zowel Dani als Jo in staat om opzettelijk te zijn in de keuzes die ze maakten. Als er iets niet vernegotiable was, kon dit op een duidelijke manier aan de andere partner worden voorgelegd. Samen konden ze vervolgens bekijken hoe ze daarmee om konden gaan. En als een van beiden iets opofferde voor de relatie of de liefde van de partner, konden ze deze keuze zonder slachtoffergevoel dragen.
4. Bewuste Relaties Bieden Ruimte voor Autonomie
Net als alle dichotomieën in het leven en in relaties is dit ook een uitdagend aspect. Onze behoefte aan onafhankelijkheid versus onze behoefte aan intimiteit. Er is een dunne lijn, en alleen met bewustzijn kunnen twee mensen effectief een balans tussen beiden creëren.
Conventionele ideeën over relaties ondersteunen, of benadrukken in ieder geval niet, het idee van autonomie. Romantische idealen over relaties vereeuwigen co-afhankelijkheid. Heb je wel eens gehoord van het sprookje over het “samensmelten van twee zielen”? Bij het onderstrepen van de verbondenheid van twee mensen, glorificeren we vaak “gelijkheid”. Individualiteit gaat verloren wanneer twee mensen proberen één te worden.
Dit creëert een illusie van veiligheid, en daarom vrezen de meeste mensen in conventionele relaties onbewust het idee van autonomie. Autonomie biedt het recht om niet alleen onafhankelijk te zijn in schijnbaar onbelangrijke zaken, maar ook de vrijheid om keuzes te maken.
De keuze om in de relatie te blijven of niet. Zoals bij alle hogere waarden in het leven is deze waarde niet gemakkelijk na te leven. Maar voor mensen die hogere doelen nastreven, zoals het bereiken van hun ware potentieel en het zinvol inrichten van hun leven, is deze waarde bijzonder waardevol.
Het is belangrijk op te merken dat autonomie niet moet worden gezien als iets dat de samenhorigheid onderwaardeert. Sterker nog, bewuste relaties hechten veel waarde aan samen zijn. Wat autonomie juist afwijst, is het idee van samensmelting en dus het verlies van individuele identiteiten. Autonomie verzet zich tegen het vanzelfsprekend nemen van elkaar door elke partner het recht te geven om te kiezen wat het beste voor hen is. Het stimuleert je om dagelijks de toewijding te geven om het beste in je relatie te bieden en niet minder.
5. Bewuste Relaties Beoefenen Liefde
Liefde is een praktijk. Ja, liefde is ook het opwindende gevoel dat we ervaren wanneer alles met onze partner goed lijkt te gaan. Maar het is ook een praktijk. Alles wat we doen om dit gevoel te bereiken is de beoefening van liefde.
In bewuste relaties nemen twee individuen verschillende stappen om hun relatie vanaf dag één van bewuste ontmoeting te koesteren. Een van die stappen is communicatie. Partners die bewuste liefde beoefenen, stappen uit hun comfortzone om te vragen om de dingen die voor hen belangrijk zijn. Ze creëren ook een veilige ruimte waarin iedereen vrijuit kan spreken zonder de angst om beoordeeld of verkeerd begrepen te worden of om ‘onnodige drama’ te veroorzaken.
Een andere belangrijke praktijk is aanwezig zijn in de relatie. Relaties breken niet altijd af vanwege ontrouw of uitdagingen. Vaak komen ze onder druk te staan door een gebrek aan nabijheid en verbinding. Het oefenen van aanwezigheid voor je partner en je relatie is een poging om die verbinding te behouden, zodat jullie samen elke uitdaging kunnen aangaan.
Handhaving van aanwezigheid kan in verschillende relaties iets anders betekenen. Maar het betekent meestal dat je actief geïnteresseerd en betrokken bent bij de relatie. Dit kan inhouden dat je volledig focust op je partner en betrokken bent tijdens dat moment samen. Dit kan ook betekenen dat je luistert en je partner biedt wat ze nodig hebben in momenten van crisis.
Waardering is een andere manier om liefde te beoefenen. Als mensen zijn we van nature geneigd tot negativiteit. Daarom moet waardering altijd doelbewust worden beoefend. We benadrukken vaak de problemen die we met onze partners hebben en onderwaarderen hoezeer zij ons leven gemakkelijker en mooier maken. Het bewust beoefenen van waardering helpt ook bij positieve bekrachtiging. Wat betekent dat als je wordt gewaardeerd, dit je aanmoedigt om beter te worden en meer te doen, en dat geldt ook voor je partner.
Hoe Creëer je een Bewuste Relatie met je Partner?
Om een bewuste relatie te creëren, verbind je je ervoor om opzettelijk te zijn met je visie en doelen. Hier is hoe:
1. Herken je Visie
Ontdek wat je wilt of hoe je je relatie visualiseert. Wat betekent een toegewijde relatie voor ieder van jullie? Hebben jullie een gemeenschappelijke visie voor de toekomst? Hoe ziet een gelukkig leven eruit, zowel als individu als de helft van een geheel? Kom samen om dit te bespreken.
Communiceer met woorden en daden naar je partner hoe belangrijk deze verbinding voor je is. In bewuste dating maak je vanaf het begin moeite om het vertrouwen te ontwikkelen.
2. Bespreek jullie Waarden
Herken en bespreek de belangrijkste waarden voor jullie beiden. Bespreek ideeën in plaats van conflicten. Word je bewust van elkaars denkprocessen.
Bijvoorbeeld, wat is voor jou het belangrijkst in een conflictsituatie? Wat zijn je gedachten over monogamie? Wat is het doel van relaties? En wat is beter, een bittere waarheid of een liefdevolle leugen? Deze gesprekken zijn niet bedoeld om conflicten te creëren, maar om je bewust te worden van elkaars waarden.
3. Ontwikkel Richtlijnen
Stel enkele overeenkomsten en basisregels op. Of laat ons ze beter “richtlijnen” noemen. Bespreek de niet-onderhandelbare zaken. Deze zijn uniek voor elke relatie. Ze kunnen zaken zijn zoals:
- Een veilige ruimte voor communicatie zonder angst voor afwijzing of woede
- Elkaar door empathische ogen zien
- Acceptatie en waardering
Voel je vrij om te veranderen of iets toe te voegen aan deze lijst. Jullie kunnen dit aanpassen op basis van de behoeften van jullie relatie.
Het belangrijkste is om opzettelijk te zijn. Dat is het centrale idee van bewuste relaties, samen met het waarderen van individualiteit, open communicatie en het koesteren van de groei van elke partner. Elke stap die je doelbewust zet naar de verbetering van jullie relatie is een stap richting het ontwikkelen van de kwaliteiten van bewustzijn en een bewuste relatie met je partner.
Vergeet niet dat bewuste relaties niet prescriptief zijn. Dit betekent dat er geen vaste regels zijn die je precies vertelt wat je moet doen. Wees bewust en opmerkzaam. Percepeer wat je relatie nodig heeft en biedt dat aan. Neem, net als Dani en Jo, de tijd om ondersteuning te zoeken bij iemand die je kan helpen in deze zoektocht.