Emotionele manipulatie is een van de meest schadelijke ervaringen die iemand kan ondergaan binnen een relatie. Het kan je zelfvertrouwen ernstig aantasten en leiden tot complexe psychologische trauma’s. Wanneer je verliefd bent, kan het echter moeilijk zijn om de waarschuwingssignalen te herkennen. De aanwijzingen dat je een manipulerende vriend hebt, kunnen direct voor je neus liggen, maar toch ben je mogelijk niet in staat om ze te zien.
In dergelijke situaties kan een neutraal, extern perspectief je helpen om de werkelijkheid onder ogen te zien. Ben je in een relatie met iemand die vaak emotionele druk uitoefent? Heb je je ooit afgevraagd of je partner voldoet aan de kenmerken van een manipulerende man? Probeer je de signalen van een manipulerende partner te begrijpen?
Om je dat broodnodige objectieve inzicht te geven, spraken we met een premarital en dating coach, oprichter van The Skill School, om te begrijpen hoe emotionele manipulatie werkt en welke waarschuwingssignalen je absoluut niet moet negeren.
Wat is Manipulatie in Relaties
Manipulatie in een relatie is een zelfzuchtige tactiek die bedoeld is om controle over een partner te krijgen. Een manipulerende partner gedraagt zich op deze manier om zijn zin te krijgen, zowel in crises als in andere situaties. Deze persoon kan tekenen van controle en manipulatie vertonen. Voorbeelden hiervan zijn gaslighting, chantage, passief-agressief gedrag, liegen, enzovoorts. Het daten van een manipulerende man is een duidelijke indicatie dat je relatie in een negatieve spiraal terechtkomt en schadelijk zal zijn voor je mentale gezondheid.
Een gezonde relatie draait om wederzijdse liefde, begrip, vertrouwen en respect. Het is een tweewegsstraat. Helaas zijn er mensen die deze emoties uitbuiten voor hun eigen voordeel. Zowel mannen als vrouwen kunnen manipulatief zijn in een relatie, maar in dit geval richten we ons op de mannen.
De coach legt uit: “Een manipulatieve man probeert zijn partner controle en macht te geven door middel van geestelijke spelletjes. Wanneer jij op een bepaald moment validatie van hem zoekt, geeft dit hem dat gevoel van controle. Hij laat je het ene moment belangrijk voelen, om vervolgens ineens uit beeld te verdwijnen wanneer je hem het meest nodig hebt. Een emotioneel manipulatieve partner zal zich als de ‘leuke gast’ gedragen zolang het hem ten goede komt.”
Het is volkomen normaal om van je partner te verwachten dat hij iets voor je doet en erom te vragen, maar de aanpak van een manipulatieve partner zal anders zijn. Terwijl een gezonde aanpak zou inhouden dat je rechtstreeks vraagt om wat je wilt, kan een manipulerende vriend dit doen zonder zich kwetsbaar op te stellen, wat aantoont dat hij emotioneel manipulatief is.
Manipuleert Jouw Vriend Je? 15 Signalen dat Hij dat Doet
Emotionele manipulatie kan lastig te herkennen zijn, vooral als je er zelf het slachtoffer van bent, omdat manipulators subtiele tactieken gebruiken om jou te beïnvloeden. Ze maken gebruik van je emoties om hun eigen doelen te bereiken en geven jou vervolgens de schuld voor het aanmoedigen van dergelijk gedrag.
De coach zegt: “Wanneer iemand een relatie aangaat, lijkt alles in het begin perfect. Mensen die verliefd worden, hebben de neiging meer van de persoon te houden dan van zijn gedrag, waardoor ze de waarschuwingssignalen aanvankelijk missen.” Maar de signalen zijn er altijd en mensen realiseren zich dit meestal pas als de schade al is aangericht.
Ben je op een punt aangekomen waarop je jezelf afvraagt: “Is mijn vriend manipulatief?” dan is het tijd om je ogen te openen voor de waarschuwingssignalen die je recht in het gezicht aankijken. Hieronder staan enkele tekenen van een manipulatieve man die je kunnen helpen beslissen of je uit de relatie moet stappen:
1. Hij gaslight je voortdurend
Een van de signalen van een controlerende manipulatieve vriend is gaslighting. Als je merkt dat je vriend feiten probeert te veranderen om sympathie te winnen of om onder iets verkeerds uit te komen dat hij heeft gedaan, weet dan dat hij je manipuleert. Hij probeert je te laten twijfelen aan je eigen realiteit, zodat hij kwetsbaarder overkomt.
Als je jezelf begint af te vragen of je erover nadenkt, dan date je een manipulatieve man, die geen kans laat liggen om je te controleren, onder zijn fout uit te komen en jou de schuld te geven van een conflict. Dit is een van die signalen van een manipulatieve man die je niet mag negeren.
2. Een manipulerende vriend geeft niet om jouw problemen
Dit is een van de meest voorkomende signalen van een manipulatieve man. Let op hoeveel aandacht hij besteedt aan jouw problemen en emoties. Een manipulator maakt de dingen vaak alleen maar over zichzelf en heeft totaal geen interesse in de problemen van zijn partner. Hij zal jouw problemen bagatelliseren en in plaats daarvan zijn eigen verhalen vertellen.
Als je een slechte dag hebt gehad, zal hij geen moeite doen om hierover te praten of om je beter te laten voelen. In plaats daarvan maakt hij excuses of neemt hij zijn eigen problemen op zodat jij gedwongen wordt je mentale en emotionele energie op hem te richten in plaats van op jezelf. Narcistische neigingen en zelfzuchtig gedrag van de manipulerende partner zijn duidelijke tekenen van emotionele manipulatie in relaties.
3. Hij is een geweldige charmeur
Een charmante vriend kan positief zijn, maar als hij zijn charme alleen gebruikt als een vorm van schadecontrole, is het misschien tijd om te overwegen of je in de relatie wilt blijven. Dit is een van de waarschuwingssignalen van een manipulatieve vriend, en helaas ook een die de meeste mensen niet opmerken.
De coach merkt op: “Een emotioneel manipulerende vriend zal extra aardig en zorgzaam zijn wanneer hij iets van je wil. Er zullen enkele geweldige complimenten jouw kant op komen, misschien wat extra telefoontjes en zelfs de belofte dat hij er altijd voor je zal zijn. Hij zal zich aanpassen om zijn behoeften te vervullen. Maar zodra hij krijgt wat hij wil, is alles weer bij het oude.”
Als je moeite hebt om de signalen te herkennen dat hij manipulatief is en probeert je te charmeren om zijn zin te krijgen, let dan vooral op hoe het gedrag van je vriend jou instinctief laat voelen. Als het vreemd aanvoelt in je buik, als het lijkt alsof je gevoelens worden afgewezen, of dat je gedistracted bent van je gedachten zonder controle, dan is hij duidelijk emotioneel manipulatief.
4. Jij wordt voor alles dat misgaat de schuld gegeven
Een van de meest voorkomende signalen van een manipulatieve man is dat hij jou de schuld geeft voor alles wat misgaat in zijn leven, of het nu gaat om een random ruzie of een mislukt initiatief. Manipulators accepteren nooit hun fouten. Ze zijn vindingrijk met woorden en gebruiken deze om jou schuldig te laten voelen, zelfs als jij niets verkeerd hebt gedaan. Het resultaat is dat jij je gaat verontschuldigen voor fouten die je niet eens hebt gemaakt.
Een vriendin van mij die onlangs uit een toxische relatie met een manipulatieve vriend is gestapt, vertelde: “Mijn ex-vriend besloot om zijn eigen project te starten en deed al het voorbereidende werk. Maar toen de proef van het project niet volgens plan verliep, raakte hij depressief en liet het idee varen. Vervolgens gaf hij mij de schuld en zei dat het initiatief was mislukt omdat ik die avond ruzie met hem had gemaakt, waardoor hij de motivatie en passie om door te gaan verloor.”
Het is makkelijk om zulke tekenen van emotionele manipulatie in relaties te herkennen als je terugkijkt op de momenten dat je iets geloofde dat je aanvankelijk niet geloofde en kunt traceren hoe je huidige overtuiging anders is geworden. Dit komt omdat deze verschuiving geen bewuste keuze was maar het resultaat van manipulatie.
5. Manipulators zijn vaak dramatisch
Een ander teken van een manipulatieve man is dat hij elke keer dramatische uitspraken doet als hij het gevoel heeft dat hij een discussie verliest of als dingen niet zijn gang gaan. Tekenen van een manipulatieve man omvatten ook het proberen afleiden van het probleem door in te spelen op jouw zwaktes en kwetsbaarheden.
Heb je wel eens opgemerkt dat je vriend uitspraken doet zoals “Ik ga niet eten tot je met me praat” of “Ik verwachtte dat je me zou begrijpen”? Neemt hij ontslagen uit een argument door te zeggen dat hij ziek is of dat er een groot probleem is opgedoken waarvoor hij jouw steun nodig heeft? Helaas, dit is een manipulatieve tactiek.
Manipulators doen ook aan deze soort emotionele manipulatie wanneer je boos op hen bent. Als hij je geen ruimte geeft om boos te zijn en je punt naar voren te brengen, als hij jouw gevoelens overschaduwt door zijn bezorgdheid groter te maken dan die van jou, zijn dit tekenen dat hij manipulatief is. Hij weet precies waar het pijn doet, waardoor je gedwongen wordt om met hem te praten en hem aandacht te geven.
6. Hij legt zijn keuzes en beslissingen aan je op
Een teken van een manipulatieve man is dat hij zijn keuzes oplegt voor zijn eigen gemak. Dit kan variëren van voedselkeuze tot films en favoriete uitgaansgelegenheden; hij zal beslissingen unilateriaal nemen volgens zijn eigen voorkeur. Jouw keuzes zijn voor hem onbelangrijk.
Onlangs gingen mijn vriendin en ik naar een bruiloft. Terwijl we ons voorbereidden voor één van de onderdelen, bleef haar vriend met haar vechten en gaf haar de schuld omdat ze niet het kapsel had gekozen dat hij voor de gelegenheid had voorgesteld.
“Hij negeerde volledig het feit dat het mijn recht was om mijn uiterlijk voor de gelegenheid te beslissen. Ik waardeerde de geste en het was niet alsof ik het kapsel dat hij voor ogen had niet wilde dragen. Maar de omstandigheden waren zodanig dat ik dat niet kon. Ik heb hem de hele situatie uitgelegd en me zelfs verontschuldigd, maar toch kreeg ik de schuld voor alles, voor het ruïneren van de zaak en niet voldoende waarderen van zijn inspanningen en emoties,” zegt mijn vriendin.
Denk eens na over de soort plekken waar jij naartoe gaat, de restaurants of cafés waar je eet, de kleding die je draagt of de mensen die je ontmoet. Als je merkt dat deze meer in lijn zijn met de voorkeuren van je partner dan met die van jezelf, weet dan dat je gemanipuleerd wordt. Als je geschokt bent dat je niet eens meer weet wanneer of waarom je gestopt bent met het dragen van wat je wilt of met het doen van wat je leuk vindt en jezelf helemaal veranderd hebt, beschouw deze dan als urgente signalen van een manipulatieve man.
7. Hij zoekt ook financiële controle
Merk je dat je partner om details van jouw uitgaven vraagt of naar jou verlangt om elke keer dat jullie uitgaan geld uit te geven? Beschouw dat als een duidelijke indicatie van een controlerende, manipulatieve vriend. Een manipulerende partner wil elk financieel besluit dat je neemt controleren. Hij wil weten waar en waarom je je geld uitgeeft en wordt boos als je dat zonder zijn kennis doet.
Hij kan zelf nooit de rekeningen betalen omdat hij dat niet kan of wil, maar wil wel weten waar jouw geld naartoe gaat. Tekenen van nog intensere giftige gedragingen zijn onder meer het financieel slachtoffer maken van hun partners door te controleren hoeveel ze kunnen verdienen, gebruiken of behouden. Probeert je vriend je te ontmoedigen om te werken? Heeft hij een agressieve mening over waar, hoe en hoeveel je verdient? Deze zijn duidelijke aanwijzingen dat hij manipulatief is.
8. Hij wil dat je continu je liefde voor hem bewijst
Let altijd op mannen die je dwingen om je liefde te bewijzen. Geeft je vriend frequent ultimatums om zijn zin te krijgen? Als jouw vriend voortdurend uitspraken doet zoals “Als je echt van me houdt, heb seks met me” of “Als je van me houdt, geef dan die baan op” – of zelfs begint met een zin als “Als je van me houdt” – weet dan dat dit een manipulatieve tactiek is.
Hij gebruikt dit waarschijnlijk om je iets te laten doen dat je niet wilt. Als je weigert, kan hij het gebruiken om jou een schuldgevoel aan te praten en je te beschuldigen van niet genoeg van hem te houden. De waarheid is dat als je partner van je hield, hij je graag voldoende autonomie en onafhankelijkheid zou geven om je eigen keuzes te maken zonder regelmatig teleurstelling te tonen als je dat doet.
9. Hij speelt altijd de slachtofferrol
Vraag je je af hoe je kunt ontdekken of je vriend manipulatief is? Let op of hij altijd de slachtofferrol speelt na een ruzie. Dit is een van de duidelijkste tekenen van een manipulatieve vriend. Het maakt niet uit wiens schuld het was. Het zal altijd je vriend zijn die dingen zegt als “Ik kan niet geloven dat je dit deed” of “Hoe kun je zo ongevoelig zijn?” of met andere treurige verhalen komt die hem als slachtoffer en jou als schuldige afschilderen.
Een vriendin vertelt: “Ik had plannen gemaakt om een mannelijke vriend van mij, die mijn ex-vriend niet kende, te ontmoeten. Hij raakte zo paranoïde en jaloers dat hij me uitschold omdat ik een jurk droeg om mijn vriend te ontmoeten. Hij begon de slachtofferrol aan te nemen door te zeggen hoe ik op de hoogte was van zijn vertrouwensproblemen en dat hij in zijn vorige relatie was bedrogen, maar dat ik nog steeds verder ging om een jongen te ontmoeten zonder het hem te vertellen.”
10. Hij is altijd kritisch over jou
Een ander teken van een manipulatieve vriend is dat hij altijd kritisch op jou zal zijn en je een klein gevoel zal geven. Hij zal je het gevoel geven dat je je leven de verkeerde kant op gaat totdat hij kwam. Dit werkt op een aantal manieren. Een daarvan is de “ik maak maar een grapje”-houding, waarbij manipulators pijnlijke dingen zeggen, maar als je je er boos over maakt, het duidelijk jouw fout is omdat ze ‘maar gewoon een grapje maakten’. Je kunt de schuld krijgen dat je geen sportieve instelling hebt, zelfs als ze de meest meedogenloze en ongevoelige grap hebben gemaakt.
Of ze kunnen hun kritiek verpakken in sarcasme. Hun uitspraken raken je zelfvertrouwen en eigenwaarde, maar ze kunnen ermee wegkomen door te zeggen dat het ‘maar een grapje’ was. Een andere manier is om je in het openbaar te vernederen en je de schuld te geven voor het verpesten van de sfeer als je jezelf verdedigt. Een vriend die je niet respecteert en die overdreven kritisch is over alles wat je doet, is controlerend en manipulatief.
11. Hij geeft je de gevreesde stiltestraffen
Een andere duidelijke aanwijzing van een manipulatieve vriend is dat hij na een ruzie of meningsverschil de stiltebehandeling toepast. Dit is de manier van manipulators om controle over jouw emoties te krijgen en je schuldig te laten voelen voor een fout die je niet hebt gemaakt. Hij zal stoppen met reageren op je telefoontjes of het beantwoorden van je berichten. Hij zal eigenlijk alle communicatie beëindigen.
Jouw vriend weet dat dit gedrag je zal opvallen en dat je uiteindelijk probeert contact met hem op te nemen en je excuses aan te bieden om het conflict te beëindigen, zelfs als je niet schuldig bent. Op deze manier hoeft hij geen verantwoordelijkheid voor zijn daden te nemen en kan hij jou naar zijn wensen controleren.
12. Je relatie met familie en vrienden wordt beïnvloed
Een ander belangrijk teken van een manipulatieve vriend is dat hij probeert om de voorwaarden van al jouw belangrijke relaties in je leven te controleren en te dictateren – met familie, vrienden, collega’s, enzovoort. Geetarsh zegt: “Een emotioneel manipulatieve partner zal proberen de controle over al jouw relaties te centraliseren. Hij zal proberen je denkwijze te beïnvloeden en je af te snijden van je vrienden. Hij kan ook zover gaan dat hij je probeert te overtuigen om de banden met je directe familie te verbreken.”
Als je merkt dat je vriend probeert je weg te houden bij de mensen die je dierbaar zijn of als hij constant probeert te dicteren met wie je moet omgaan, is dat een waarschuwingssignaal. Probeer met je partner hierover te praten en kijk of hij een bevredigende verklaring voor dit gedrag kan geven. Zo niet, dan toont hij tekenen van een manipulerende man en is het misschien beter om je relatie met hem opnieuw te overdenken.
13. De passief-agressieve houding
Een manipulerende partner wordt vaak passief-agressief wanneer hij confrontatie wil vermijden. Hij zal dingen doen die je irriteren of onaardige en ongevoelige opmerkingen maken om je te kwetsen of zijn woede naar je te uiten. Kortom, je vriend weet waarschijnlijk hoe en wanneer hij zijn emoties kan controleren zodat hij de macht over jouw reacties kan grijpen.
Probeert je vriend te communiceren of te achterhalen waar je bent of wat je aan het doen bent via gemeenschappelijke vrienden of collega’s? Maakt hij achterbakse complimenten? Als het antwoord ja is, beschouw dit dan als tekenen van een manipulatieve man en doe er iets mee.
14. Hij laat je schuldig voelen over het in vraag stellen van zijn gedrag
“Wanneer iemand verliefd wordt, zijn ze blind voor het gedrag van hun partner, waardoor ze de noodzaak niet herkennen om deze aan te pakken. Pas later in de relatie komen deze gedragingen problematisch over,” zegt Geetarsh.
Een manipulatieve partner wordt boos als je hem in vraag stelt of je zorgen uit. Hij zal in een ruzie terechtkomen en je vervolgens de schuld geven voor zijn uitbarstingen. Geetarsh voegt toe: “Maar als de vriend agressief is, zal de meisje aarzelen voordat ze vragen stelt of haar zorgen uitspreekt, uit angst voor verdere negatieve behandeling en verwaarlozing.”
15. Hij gebruikt angst om controle uit te oefenen
Dit is absoluut een waarschuwingssignaal. Als je vriend je manipuleert om iets te doen door je bedreigingen aan te doen, ga dan onmiddellijk weg. Niemand verdient het om in stilte te worden gemanipuleerd of bedreigd.
Angst inboezemen is een tactiek die manipulators gebruiken om hun partners onder controle te houden. Als ze een geheim over jou weten, zullen ze dreigen het de wereld te vertellen als je niet aan hun wensen voldoet. Ze zullen beloven om jouw wensen te vervullen als jij de hunne vervult. Als je dat niet doet, zullen manipulators je bedreigen en angst gebruiken om jouw emoties te controleren. Ze kunnen zelfs dreigen met geweld.
Samengevat, het is niet jouw schuld. Je verdient het niet om gemanipuleerd te worden. Weet dat het mogelijk is om een manipulerende partner te identificeren en weg te lopen uit de relatie met je geestelijke gezondheid en zelfrespect intact en met opgeheven hoofd.
Geetarsh besluit: “Het is belangrijk dat je weet wat je uit een relatie wilt halen en hoe open je partner is om naar jou te luisteren en je te begrijpen. Bepaalde grenzen mogen niet overschreden worden. Als dat gebeurt, weet je dat het tijd is om weg te gaan. Blijven in een toxische relatie is nooit een gezonde optie.”
Als je het gevoel hebt vast te zitten in een emotioneel manipulerende relatie maar niet kunt ontsnappen, overweeg dan om hulp te zoeken. Deskundige counselors kunnen je de juiste begeleiding bieden en je helpen deze onstuimige situatie te navigeren en een uitweg te vinden.