Narcistisch Persoonlijkheidsstoornis: Het Begrijpen van Kwetsbare Narcisme
Narcistisch persoonlijkheidsstoornis verwijst naar een karaktereigenschap waarbij een individu een hoge mate van eigenbelang vertoont. Het is belangrijk om op te merken dat niet iedereen met een opgeblazen zelfbeeld automatisch gediagnostificeerd kan worden met deze stoornis. Echter, wanneer deze eigenschap zich manifesteert samen met andere kenmerken, zoals een constante honger naar aandacht, de noodzaak om bewondering te ontvangen, en een onvermogen om zich te verplaatsen in de gevoelens van anderen, is de kans groot dat je te maken hebt met een narcist.
Achter de facade van arrogantie schuilt vaak een gevoel van een laag zelfbeeld; critici kunnen door hen niet worden verdragen. Dit geldt vooral voor diegenen die lijden aan kwetsbare narcistische persoonlijkheidsstoornis.
We hebben Dr. Batra (MD in Psychiatrie), een psychiater en cognitief gedragstherapeut uit Californië gespecialiseerd in scheidings- en echtscheidingsbegeleiding, onderbroken en dating advies gevraagd over kwetsbare narcisme en hoe daarmee om te gaan. Ze verklaarde: “Kwetsbare narcisme is een synoniem voor covert narcisme, waarbij de klassieke grootheidsdrang en agressiviteit die kenmerkend zijn voor NPD ontbreken.”
“De persoonlijkheidskenmerken van individuen met narcistische persoonlijkheidsstoornis veroorzaken problemen in meerdere levensgebieden, waaronder relaties, school, werk en financiën. Ze worden vaak ongelukkig wanneer ze niet de constante aandacht en bewondering ontvangen die ze denken te verdienen. Dit leidt tot problematische relaties met vrijwel iedereen om hen heen, en deze relaties zijn vaak kortstondig.”
Wat is een Kwetsbare Narcist?
Er zijn twee soorten narcissisten: de grandioze en de kwetsbare types. Hoewel grandioze en kwetsbare narcisme verschillen in hun uiterlijke manifestaties, blijven bepaalde kerntraits gelijk. Dr. Batra legt uit dat mensen vaak verwachten dat narcisten luidruchtig en agressief zijn in hun interacties. Bij grandioze narcisten (ook bekend als openlijke narcisten) uit zich dit gedrag doorgaans in een agressieve en zelfverzekerde wijze, vergezeld van een extravagante levensstijl.
Kwetsbare narcisten daarentegen vertonen doorgaans introvert gedrag en zijn vaak hypersensitief. Een narcist met een laag zelfbeeld kan als extreem verlegen overkomen, vaak proberen zij eigenschappen van zichzelf te verbergen waar ze zich ongemakkelijk bij voelen. Hun gedachten oscilleren tussen gevoelens van inferioriteit en superioriteit ten opzichte van anderen, en zij kunnen uiterst gekrenkt en vijandig reageren als zij zich niet gewaardeerd voelen. Dit maakt een diagnose door een geestelijke gezondheidsprofessional veel moeilijker. Echter, onder die schuchtere buitenkant liggen dezelfde persoonlijkheidskenmerken die een narcist typeren, namelijk de verwachtingen van ontbering en een zelfzuchtige aard die aan de basis ligt.
De exacte oorzaak van kwetsbare narcisme is nog niet volledig begrepen, maar onderzoek wijst op factoren zoals negatieve ervaringen in de kindertijd, seksueel misbruik, disfunctionele gezinnen en zelfs hersentrauma. Deze ervaringen in de kindertijd kunnen een aanzienlijke impact hebben op kwetsbare narcisten in hun relaties tot in de volwassenheid. De behandeling van kwetsbare narcisme omvat doorgaande psychotherapie, wat een grote uitdaging kan zijn gezien hun introverte aard. Het krijgen van erkenning dat ze hulp nodig hebben, kan bijzonder lastig zijn.
Kerntraits van Kwetsbare Narcisten
Professionals in de geestelijke gezondheidszorg hebben verschillende termen voor kwetsbare narcisme, waaronder:
- Kwetsbare narcisme
- Covert narcisme
- Hypersensitieve narcisme
- Laag zelfbeeld narcisme
- Impliciete narcisme
Enkele kernkenmerken van kwetsbare narcisten zijn:
- Antagonisme of laag saamhorigheidsgevoel: gekenmerkt door woede, vijandigheid en entitlement.
- Introversie: gedrag dat hen verlegen en teruggetrokken doet lijken.
- Neuroticisme: emotionele instabiliteit, gekenmerkt door angstgevoelens, stemmingswisselingen en lage tolerantie.
Deze signalen van kwetsbare narcisten manifesteren zich in de vorm van verlegen, onzekere en introverte gedragingen, evenals andere negatieve emoties. Echter, onder deze buitenkant schuilt vaak een ander verhaal. Een kwetsbare narcist zal zich nog steeds verheven voelen en fantaseren over het verkrijgen van macht en roem. Desondanks maakt hun narcistische kwetsbaarheid hun zelfvertrouwen wispelturig, afhankelijk van de meningen van anderen. Elke daadwerkelijke of ingebeelde kritiek kan hun zelfgevoel doen instorten, waardoor ze stemmingswisselingen en terugtrekking ervaren. Deze kwetsbaarheid maakt hen wantrouwend tegenover anderen en kan leiden tot sociale isolatie en slecht geestelijk welzijn.
13 Kenmerken van een Kwetsbare Narcist in Relaties
Diegenen met een kwetsbare narcistische persoonlijkheidsstoornis ervaren vaak kortdurende en problematische relaties. Vanwege de aard van de stoornis kan identificatie in een relatie moeilijk zijn. Dr. Batra merkt op dat kwetsbare narcisten in sociale situaties vaak extreem gereserveerd zijn en zelfs sociale interacties volledig vermijden.
Hier zijn enkele aspecten van het gedrag van je partner die zouden kunnen wijzen op narcistische tendensen:
- Kwetsbare narcisme en laag zelfbeeld gaan hand in hand: Kwetsbare narcisten vertonen tekenen van laag zelfvertrouwen, een afhankelijkheid van externe validatie en zelfkritiek.
- Behoefte aan constante lof: Ze verlangen naar overmatige aandacht en bewondering om hun eigenwaarde te versterken.
- Ze zijn introvert: Kwetsbare narcisten vermijden vaak sociale situaties; hun angst en onzekerheid manifesteren zich in hun gedrag.
- Emotionele instabiliteit: Kwetsbare narcisten kunnen intense emotionele uitbarstingen vertonen, vooral in reactie op kritiek.
- Manipulatief en controlerend: Om zich te beschermen tegen hun intense emoties proberen zij hun relaties te controleren, vaak met schadelijke tactieken.
- Angst voor verlating: Deze narcisten hebben een diepgewortelde angst om verlaten te worden, waardoor ze vaak overdreven bezitterig zijn.
- Kwetsbare liefde is moeilijk vol te houden: Hun zelfabsorptie maakt langdurige relaties problematisch.
- Passief agressief gedrag: Ze gebruiken vaak passief-agressieve strategieën om hun behoeften te uiten zonder directe confrontatie aan te gaan.
- Sociale ontduiking: Vaak vermijden ze sociale bijeenkomsten uit angst voor kritiek.
- Experts in de blaamspel: Kwetsbare narcisten kunnen moeilijk hun eigen fouten of tekortkomingen onder ogen zien en schuiven de verantwoordelijkheid vaak af op anderen.
- Jaloers van aard: Zij vergelijken zichzelf constant met anderen en voelen zich vaak benadeeld.
- Eenvoudig boos: Hun angsten betreffende ontdekking maken hen zeer gevoelig voor kritiek.
- Uitbuiting van anderen: Kwetsbare narcisten kunnen anderen uitbuiten voor hun eigen belang.
Hoewel elk van deze tekenen op zich niet wijst op een geestelijke aandoening, kunnen ze, samen bekeken, wijzen op een kwetsbare narcistische persoonlijkheidsstoornis. Het is essentieel dat de vraag of iemand narcistische trekken vertoont maar geen narcist is, het beste door een geestelijke gezondheidsprofessional kan worden beantwoord.
Omgaan met een Kwetsbare Narcist als Partner
Omgaan met een narcist, of hij nu grandioos of kwetsbaar is, kan een aanzienlijke uitdaging zijn. Hieronder volgen enkele stappen die je kunt nemen om de relatie met een kwetsbare narcist te beheren:
- Stel duidelijke grenzen: Het is essentieel om een stevige basis te handhaven om jezelf te beschermen tegen manipulatie.
- Een onbevooroordeelde visie is cruciaal: Zoek iemand die je vertrouwt om tot een objectieve beoordeling van de situatie te komen.
- Hun gevoelens zijn niet jouw verantwoordelijkheid: Laat je niet misleiden door hun reacties; ze zijn niet jouw verantwoordelijkheid.
- Houd je emoties gescheiden: Leer emotionele afstand te nemen van hun reacties om je grenzen te handhaven.
- Val niet voor hun manipulaties: Wees je bewust van hun tactieken en laat je niet terugtrekken of verleiden tot omslachtige beloftes.
- Zoek professionele hulp: Aangezien deze relaties emotioneel schadelijk kunnen zijn, kan therapie waardevolle steun bieden.
Kwetsbare narcisme is moeilijk te diagnosticeren vanwege de schuchtere en teruggetrokken presentatie van het individu. Als je vermoedt dat je partner een kwetsbare narcistische persoonlijkheidsstoornis heeft, is het belangrijk om professionele hulp in te schakelen voor neutraal advies en ondersteuning in de relatie.