Onlangs had ik een gesprek met een vriendin over haar relatieproblemen. Ze is voortdurend bang dat haar echtgenoot haar zal verlaten, hoewel er geen enkele indicatie is dat hij er zelfs maar aan denkt. Haar problemen met verlatenheid zijn zo diepgeworteld dat ze zich regelmatig situaties voorstelt waarin hij haar in de steek laat.
Ze maakt zich zorgen dat hij iemand anders tegenkomt, dat hij zich verveelt, of dat hij simpelweg niet meer geïnteresseerd in haar is. Dit zijn slechts enkele manieren waarop problemen met verlatenheid zich manifesteren in relaties. Als je jezelf afvraagt welke problemen met verlatenheid volwassenen in romantische relaties kunnen beïnvloeden, lees dan verder.
We hebben advies ingewonnen bij psycholoog (Master in Counseling Psychologie, M.Ed), gespecialiseerd in huwelijk en gezinstherapie, en psychotherapeut (Master in Klinische Psychologie en PhD-onderzoeker), die zich richt op Rational Emotive Behavior Therapy en Holistische en Transformationele Psychotherapie, om meer inzicht te krijgen in deze problemen en hoe je ermee om kunt gaan zonder je geest of je liefde te verliezen.
Wat zijn Problemen met Verlatenheid in Relaties
“Problemen met verlatenheid kunnen worden uitgelegd als psychologische reacties op ongewenste scheidingen van belangrijke personen in ons leven. Deze problemen zijn vaak terug te voeren naar traumatische verliezen in de kindertijd, maar kunnen ook in de volwassenheid optreden. Degenen die hiermee kampen, ontwikkelen een constante angst om belangrijke figuren in hun leven te verliezen,” legt de psycholoog uit.
“Dit kan zich uiten in gevoelens van schaarste, het overnemen van verantwoordelijkheden, schuldgevoelens, wantrouwen, de behoefte aan controle, het gemakkelijk te manipuleren zijn, een wanhopige behoefte om anderen te pleasen, angst voor scheiding en onzekerheid, en een constante behoefte aan bevestiging van toewijding of liefde,” voegt zij eraan toe.
“Problemen met verlatenheid kunnen ook optreden tijdens relatiebreuken, echtscheidingen, het overlijden van een dierbare of bij kinderen van narcistische ouders of in gezinnen met verslavingsproblemen,” legt ze verder uit.
Laten we nu dieper ingaan op deze problemen en de tekenen bekijken die erop kunnen wijzen dat je de problemen met verlatenheid uit je kindertijd nog niet hebt overwonnen.
1. Snelle hechting
“Ik neig ernaar om mij zonder aarzeling te hechten aan iedereen die me een beetje aandacht of affectie geeft,” geeft Julianne toe. “Het heeft jaren therapie en zelfreflectie gekost voordat ik mij realiseerde dat mijn problemen met verlatenheid uit mijn kindertijd, door het ontbreken van mijn ouders en dergelijke, er voor zorgden dat ik doodsbang was dat niemand van me zou houden of bij me zou blijven.”
Open zijn voor liefde is geweldig, maar als je je hart, tijd en emoties met een strik eromheen aanbiedt aan iedereen die vriendelijk tegen je is, dan is de kans groot dat je verlangen naar liefde voortkomt uit problemen met verlatenheid in je relaties.
Een gezonde relatie vereist duidelijke grenzen. Als je deze niet kunt vormen of behouden, vrees je misschien simpelweg dat je helemaal geen liefde zult vinden, waardoor je naar de eerste de beste kans grijpt.
2. Constant aanhankelijk
Stuur je voortdurend berichten of bel je je partner om te vragen waar hij of zij is, en hoe laat hij of zij thuiskomt? Ben je doodsbang om ergens alleen naartoe te gaan, om alleen op reis te gaan of überhaupt zonder je partner te zijn, zelfs voor een korte tijd? Dan heb je waarschijnlijk problemen met verlatenheid in je relatie.
“Angst voor eenzaamheid, fobieën, angst en aanhankelijkheid zijn tekenen van problemen met verlatenheid; eigenlijk zijn dit vaak de eerste tekenen die zich aandienen,” zegt Gopa.
Er is een duidelijk verschil tussen een schattig berichtje sturen naar je partner omdat je hem of haar mist, en in paniek raken als ze tien minuten later thuis komen dan verwacht. Als je meteen begint te visualiseren dat ze een affaire hebben na een gemiste oproep, is het tijd om je problemen met verlatenheid serieus te nemen en hulp te zoeken.
3. Verantwoordelijkheid nemen voor alles of deze volledig vermijden
“Een aspect van het hebben van problemen met verlatenheid in romantische relaties is dat je altijd verantwoordelijkheid neemt voor anderen, zonder ooit persoonlijke verantwoordelijkheid te nemen als er iets misgaat,” zegt Gopa. Ze legt uit dat mensen met deze problemen bang zijn om toe te geven dat ze een fout hebben gemaakt, uit angst dat hun partner hen verlaat.
Het tegenovergestelde kan ook waar zijn; ze nemen te veel verantwoordelijkheid op zich. “Mensen met verantwoordelijkheidsproblemen zullen in een huwelijk of relatie vaak veel meer taken of familieaangelegenheden op zich nemen dan ze aankunnen, in de hoop dat dit hen aantrekkelijker maakt en hen minder kans geeft op verlating,” zegt ze.
Dus, als je een vrouw of man met problemen met verlatenheid bemint, zal er ongetwijfeld strijd zijn over verantwoordelijkheden, of het nu gaat om te veel of te weinig.
4. Grotere dan gemiddelde wantrouw
Dit is vrij voor de hand liggend, of zo lijkt het. Relatie-onzekerheid is niet ongebruikelijk en kan zich voordoen, zelfs als problemen met verlatenheid niet de oorzaak zijn. De onzekerheid kan echter toenemen als je je problemen met verlatenheid uit je kindertijd nog niet hebt overwonnen.
“Wantrouwen is een groot teken van problemen met verlatenheid,” zegt Gopa. “Iedereen die in de kindertijd of adolescentie is geconfronteerd met verlatenheid, hetzij fysiek of emotioneel, zal moeite hebben om een romantische partner of echtgenoot te vertrouwen. Wanneer je opgroeit met wantrouwen jegens degenen die voor jou zouden moeten zorgen, zal dit zich manifesteren in al je relaties.”
Ze voegt toe: “Dit zal zich uiten in onzekerheid, jaloezie in relaties of jegens anderen. Je kunt voortdurend je partner verdenken van ontrouw of hen op sociale media stalken. De onmogelijkheid om het woord ‘nee’ te accepteren in een relatie is ook een duidelijk voorbeeld van onzekerheid.”
5. Constante angst om verlaten te worden
“Ik ben een kind van een scheiding en ik zag voortdurend hoe mijn ouders ruzie maakten en dreigden elkaar te verlaten, nog voordat de scheiding officieel werd. Voor mij was liefde altijd iets wat met verlating gepaard ging,” zegt Karen. Haar angst om verlaten te worden verlamde haar vermogen om gezonde functionele relaties aan te gaan, omdat elke reactie en beslissing voortkwam uit die angst.
Problemen met verlatenheid bij volwassenen kunnen leiden tot destructieve relaties, omdat je handelt vanuit een plaats van angst in plaats van liefde en vertrouwen. Je bent ervan overtuigd dat, ongeacht je inspanningen, jij degene zult zijn die in de steek gelaten wordt.
6. Controleproblemen
“Een constante behoefte om controle te hebben of om gecontroleerd te worden is een teken van een gebrek aan zelfvertrouwen, wat voort kan komen uit problemen met verlatenheid in relaties,” zegt Gopa. Ze geeft het voorbeeld van een cliënt die in een mishandelende relatie bleef, zelfs nadat haar partner haar opzettelijk verwondde, uit angst om alleen te zijn.
“Alleen zijn betekent dat je je eigen leven en gevoelens moet beheersen, en als je bang bent voor verlatenheid, zul je alles doen om dat te vermijden,” voegt ze eraan toe. Aan de andere kant kan iemand met problemen met verlatenheid ook een controlefreak zijn, omdat ze geloven dat als ze alle touwtjes in handen houden in een relatie, hun partner hen niet zal verlaten.
7. Relaties saboteren
“Ik wil niet verlaten worden, dus ik verlaat eerst of gedraag me zo slecht dat ik hen eigenlijk wegjaag,” zegt Mark. “Ik denk echt dat het minder pijnlijk is als ik het op mijn manier doe, omdat ik dan tenminste niet achterblijft met de brokstukken.”
Angst voor verlatenheid betekent dat je al in je hoofd hebt aangenomen dat elke relatie zal eindigen met jou als de enige die achterblijft. Een manier waarop je hiermee omgaat, is door je slechtste zelf te tonen in relaties, zodat je geen echte emotionele verbinding of intimiteit aangaat. Dan ben je bereid om als eerste het initiatief te nemen. In jouw hoofd is er immers geen andere uitkomst voor een relatie.
8. Overmatige bereidheid om te pleasen
Een ‘ja-zegger’ zijn is altijd een risico. Wanneer je problemen met verlatenheid hebt in je huwelijk of relatie, heb je de neiging om te denken dat je partner niet weggaat als je hen maar genoeg tevredenstelt en met hen meegaande bent.
Wederom komt hier het vraagstuk van grenzen naar voren. Zoals Gopa zegt, als je niet in staat bent om ‘nee’ te zeggen met een duidelijke, zelfverzekerde geest, dan komen je problemen met verlatenheid naar voren. Denk daar eens over na. Neemt je partner alle belangrijke beslissingen in de relatie? Waar jullie eten, waar jullie op vakantie gaan, hoe de huishoudelijke taken verdeeld zijn, enzovoorts. En ga jij gewoon met alles akkoord, omdat je de confrontatie huwt, uit angst dat het eindigt in hen die jou in de steek laten? Ja, dat zijn je problemen met verlatenheid die zich manifesteren.
9. Het kiezen van onbeschikbare partners
Sherry heeft een patroon als het gaat om relaties. Ze heeft gedate of gevoelens ontwikkeld voor mensen die getrouwd zijn, in andere landen wonen, of gewoon ongeïnteresseerd zijn. “Sinds de middelbare school heb ik denk ik nooit gedate met iemand die echt beschikbaar voor mij zou zijn,” geeft ze toe.
Als je problemen met verlatenheid hebt in relaties, kan het instinctief veiliger aanvoelen om je aan te trekken tot mensen die moeilijk te bereiken zijn of met wie je functionele relaties kunt hebben. Want wat heeft het voor zin om iets aan te gaan met de hoop dat het blijft bestaan, aangezien liefde uiteindelijk leidt tot verlaten worden? De afmetingen van jouw problemen met verlatenheid staan je simpelweg niet toe om iemand te vinden die daadwerkelijk erbij zal zijn en zich aan jou zal committeren, omdat je niet gelooft dat zoiets bestaat.
10. Lage zelfwaardering, slechte grenzen
Een van de meest subtiele, maar voortdurende problemen met verlatenheid in relaties is een gebrek aan grenzen, voortkomend uit lage zelfwaardering. We hebben het veel gehad over grenzen, omdat deze vaak geworteld zijn in lage zelfwaardering.
Als je bent opgegroeid met problemen met verlatenheid, is de kans groot dat je zelfvertrouwen niet goed de kans heeft gekregen om te groeien. En eenmaal in een relatie, belemmert dat gebrek aan zelfliefde je om grenzen te stellen. Je kunt emotionele barrières opwerpen om emotionele intimiteit te vermijden, maar grenzen komen niet zo gemakkelijk tot je.
Hoe Om Te gaan met Problemen met Verlatenheid
We hebben nu dieper ingegaan op de problemen met verlatenheid in relaties en hoe ze zich manifesteren. Maar hoe ga je ermee om, hoe kun je genezen en verder gaan? Of je nu zelf met deze problemen kampt, of een partner ondersteunt die ermee worstelt, we hebben enkele tips en concrete manieren samengesteld om deze problemen aan te pakken en je liefdeleven een boost te geven.
1. Zoek therapie
“De beste manier om problemen met verlatenheid aan te pakken is door therapie te zoeken, omdat onopgeloste problemen mensen kunnen belemmeren in het hebben van gezonde relaties,” zegt Gopa. Of je nu erkent dat jij degene bent met deze problemen of dat je gewoon wilt begrijpen hoe je je partner kunt helpen, professionele hulp is een uitstekende manier om je kwesties te uiten en te leren hoe je je partner kunt ondersteunen. Overweeg om een therapeut te raadplegen voor hulp.
“Problemen met verlatenheid zijn veel complexer dan ze lijken,” voegt Sampreeti eraan toe. Als je inzicht en bewustzijn hebt om te erkennen dat je problemen voortkomen uit verlatenheid, kun je ze misschien overwinnen met zelfzorg, maar dat is zelden genoeg.
“Professionele therapie is meestal ook nodig. Er bestaat niet één manier om met deze problemen om te gaan; het hangt af van de persoon en hun ondersteuningssysteem. Er zijn complexe individuele en sociaal-culturele factoren betrokken. Zulke kwesties vereisen gevoelige en op maat gemaakte technieken in samenwerking met een geestelijk gezondheidsdeskundige,” adviseert ze.
2. Begin met zelfzorg
“Focus op voeding, slaap, lichaamsbeweging en bouw ondersteuningssystemen op,” adviseert Gopa. Ze benadrukt dat problemen met verlatenheid mensen angstig kunnen maken en daardoor de focus op zelfzorg kunnen wegnemen.
Doe dingen die je een goed gevoel geven en spreek af met mensen die je positieve energie geven. Vergeet niet dat zelfzorg draait om het herinneren dat je meer bent dan iemand die verlaten zal worden; je bent een compleet en complex persoon die net zoveel kans heeft als iedereen om een geweldige liefde te ervaren. En zelfs als dat niet gebeurt, ben je hoe dan ook geweldig.
3. Focus op positieve gedachten
Problemen met verlatenheid in relaties dwingen je bijna altijd om negatief te denken. Je zult voortdurend nadenken over wat er mis met je is en wat er mis kan gaan in een huidige of toekomstige relatie.
“Ontwikkel nieuwe manieren van probleemoplossing en probeer jezelf opnieuw uit te vinden. Op deze manier bouw je zelfvertrouwen en vertrouwen in jezelf op,” zegt Gopa.
Positief denken betekent niet dat je je problemen onder het tapijt veegt en doet alsof alles goed gaat. In plaats van je te focussen op wat er fout kan gaan in een relatie, probeer je te concentreren op wat er goed kan gaan. Maak een lijst van de geweldige dingen die je aan een partnerschap kunt bijdragen; opnieuw een herinnering dat je problemen deel uitmaken van wie je bent, maar dat dit niet alles is wat je bent.
4. Zeg tegen jezelf dat je beter verdient
“Focussen op het ontwikkelen van gezonde relaties en grenzen is belangrijk wanneer je met problemen met verlatenheid in relaties omgaat,” zegt Gopa. “Te veel mensen met deze problemen zijn zo bang om alleen te zijn dat ze in mishandelende relaties blijven. Het is belangrijk om het verschil te begrijpen tussen een mishandelende relatie en een gewone.”
Als je een man of vrouw met problemen met verlatenheid bemint, is het ook belangrijk om ze voortdurend op te beuren en ze te vertellen dat ze waardevol zijn en goede, gezonde liefde verdienen in hun leven. Het zal niet gemakkelijk zijn, maar het is onderdeel van een goede partner zijn.
5. Wees emotioneel onafhankelijk
“Ik moedig mijn cliënten aan om emotioneel onafhankelijk te zijn en hun afhankelijkheid van anderen te verminderen, ongeacht wat ze doormaken,” zegt Gopa. “Uiteindelijk moet ons geluk van binnenuit komen, ongeacht hoeveel we van onze partner houden. Dat is misschien wel het belangrijkste aspect bij het omgaan met problemen met verlatenheid in relaties – erkennen dat je jezelf moet leren kennen en liefhebben voordat je dat met anderen kunt delen.”
Emotionele onafhankelijkheid betekent niet dat je nooit meer je gevoelens deelt. Het betekent gewoon dat je eerst jezelf leert kennen, jezelf met al je imperfecties en complexiteiten liefhebt, en zodra je voldoende liefde in jezelf hebt, deze kunt delen met mensen van wie je houdt.
Het begrijpen van een man of vrouw met problemen met verlatenheid is een reis op zich en vereist dat je de angst voor dergelijke problemen in relaties overwint. Mensen die bang zijn voor verlating vinden het moeilijk om zich aan te passen aan relaties, zelfs wanneer ze liefde vinden, dus als partner moet je ook je empathie vergroten.
Problemen met verlatenheid in relaties kunnen voortkomen uit trauma in de kindertijd, maar de effecten kunnen tot in de volwassenheid aanhouden. “Ik heb een 50-jarige cliënt die nog steeds moeilijke relaties heeft met haar oudere ouders en worstelt met trauma door de manier waarop ze is opgevoed,” zegt Gopa.
“De onvrede met haar ouders leidde tot een levenslange strijd met gevoelens van verlatenheid, verwaarlozing en een onvermogen om in een intieme relatie te zijn. Dit heeft ook invloed gehad op haar werk en professionele leven door haar wantrouw. Zulke gevallen hebben tijd nodig om te genezen, omdat het vormen van primaire relaties en zelfacceptatie een cruciale stap is,” voegt ze toe.
Als je met problemen met verlatenheid omgaat of probeert iemand te helpen met deze problemen, vergeet dan niet vriendelijk te zijn, te luisteren en te onthouden dat je niet alleen bent.