Narcisme is een type persoonlijkheidsstoornis waarbij iemand een opgeblazen zelfbeeld heeft. Terwijl zelfliefde een essentieel kenmerk is om te ontwikkelen, gaat een narcist hierin vaak veel verder dan gezond is. Wanneer je een narcistische partner hebt, stel je jezelf misschien vaak de vraag hoe je met een narcistische vriend om kunt gaan.
De oorsprong van dit ‘God-complex’ vindt zijn oorsprong in de Griekse mythologie. Narcissus hield nooit van iemand totdat hij zichzelf zag en verliefd werd op zijn eigen reflectie. Hij stierf van de verlangen naar deze liefde. Hoewel deze zelfobsessie dodelijk was voor hem, is het voor degenen die met deze persoonlijkheidsstoornis te maken hebben nergens zo dramatisch. Voor mensen die echter in een relatie met een narcist zijn geweest, is het verhaal heel anders.
Communiceren met een narcistische vriend kan mentaal en fysiek uitputtend zijn. Hoe zou je het vinden als je vriend constant elke beslissing die je neemt over je leven en carrière in twijfel trekt? Al snel in de relatie zul je beseffen dat je nooit zult winnen. Wat je ook doet, waar je ook naartoe gaat of met wie je ook omgaat, het lijkt altijd je partner te storen, omdat hij vindt dat je niet capable bent van verstandige keuzes.
Je zult je realiseren dat je een narcistische man dateert wanneer je gewoon genoeg hebt van het kritiek geven, de vernederingen en het voortdurend schuldig voelen. Misschien heb je behoefte aan meer specifieke aanwijzingen of vraag je jezelf af: “Hoe kan ik mijn narcistische vriend helpen?” Voor dit doel kan een psycholoog (M.A. psychologie), gespecialiseerd in dating, premarital en breakup counseling, je helpen te begrijpen welke kenmerken bij een narcist horen, hoe hun geest werkt en wat je kunt doen om ermee om te gaan zonder dat het mentale toll op jou uitwerkt.
Wat Zijn De Tekenen Van Een Narcistische Vriend?
Onlangs had ik een gesprek met mijn vriendin June, wiens ervaring met het daten van een narcistische man behoorlijk traumatisch was. June vertelde me: “Meer dan een relatie was het een eindeloze competitie. Hij moest altijd met een beter voorbeeld van zijn prestaties komen telkens wanneer ik ergens in uitblonk. Als hij geen voorbeeld kon geven, verklaarde hij botweg dat mijn werkgebied niet eens het verkennen waard was. Hij liet geen kans ongebruikt om mijn successen te bagatelliseren, wat me uiteindelijk in een diepe put van onzekerheid achterliet.”
Vaak denken we dat iemand die constant selfies maakt of zichzelf bekijkt als hij langs een spiegel loopt een narcist is. Maar dat is een misvatting. Narcisme is een persoonlijkheidsstoornis waarbij iemand het meest van zichzelf houdt. Het gaat verder dan alleen maar jezelf in de spiegel bewonderen.
“In het begin, wanneer je een narcist date, kun je hun narcisme verwarren met zelfvertrouwen of zelfliefde. Pas na enige tijd samen te zijn, begin je te merken dat hij te veel met zichzelf bezig is. Hij praat constant over zichzelf, blaat over zijn prestaties en wil alle erkenning voor zichzelf. Dit is een ernstig waarschuwingssignaal dat je misschien een narcist aan het daten bent,” legt zij uit.
Komt dit je bekend voor? Begin je je af te vragen: “Date ik een narcist?” Voordat we bespreken hoe je kunt overleven met een narcistische vriend, is het belangrijk om de specifieke triggerpunten te herkennen. Hier zijn enkele kenmerken van iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPD) om op te letten en te beoordelen of je ze aan je partner kunt toeschrijven:
1. Gevoel van superioriteit en recht op
Een van de meest voorkomende eigenschappen van iemand met NPD is een superioriteitscomplex. Een narcist gelooft echt dat hij boven de rest staat. Als je vriend een narcistische persoonlijkheidsstoornis heeft, komt hij arrogant over naar anderen.
Zijn hoge zelfbeeld laat hem geloven dat hij alleen het beste verdient. Hij kan behoorlijk veeleisend en entitled zijn. June’s vriend was bijvoorbeeld een wetenschapper die meende dat hij de enige was met een slim brein, terwijl de mensen om hem heen simpelweg dom waren.
2. Hebt constante lof nodig
Je zou denken dat iemand met zo’n hoog zelfbeeld geen validatie van anderen nodig heeft. Maar de waarheid is dat het zelfbeeld van een narcist afhankelijk is van de meningen van anderen, en daarom hebben ze constante goedkeuring nodig. Ze putten kracht uit de bewondering om zich beter te voelen over zichzelf.
Hun ego is nogal fragiel en het is makkelijk om hen te kwetsen door de erkenning die ze zo wanhopig wensen niet te geven. Misschien zul je op een gegeven moment valse complimenten geven om ze gelukkig te houden en hun ego te strelen. Ja, het is waar dat niets aan deze situatie gezond lijkt. Desondanks blijven sommige mensen in deze schijnvertoning hangen om hun narcistische vriend te behagen.
3. Kan niet omgaan met kritiek
Het is geen verrassing dat iemand met zo’n kwetsbaar ego niet goed kan omgaan met kritiek. “Iedereen wil liefde en aandacht – om geliefd, gekoesterd en begrepen te worden. Een narcist begrijpt niet dat dit wederzijds werkt,” verklaart Juhi Pandey. “Een narcist reageert eerder met boosheid dan met begrip wanneer je hem vertelt dat je bewonderd en empathisch behandeld wilt worden. Wat we willen is een reactie, geen reactie.”
Hoewel niemand echt van kritiek houdt, kunnen de meeste mensen daaroverheen komen of het zelfs constructief gebruiken. Aan de andere kant verafschuwt een narcist kritiek; het haalt het slechtste in hen naar boven. Het kan een echte strijd zijn om met een kwetsbare narcistische vriend om te gaan, vooral als je hem vertelt dat zijn pasta zonder knoflook is of dat je betere pasta maakt.
4. Overdrijven en opscheppen
Is je vriend iemand die veel opschept? Tja, hij kan er niets aan doen. Zoals eerder vermeld, valideert een persoon met NPD zichzelf door anderen. Vanwege zijn gebrek aan eigenwaarde zal hij alles doen om als perfect gepresenteerd te worden in de ogen van anderen. Hierdoor zal hij veel overdrijven om in een beter daglicht te verschijnen. Je zult je vaak onhoorbaar voelen als je probeert een leuk verhaal te delen of hem vertelt over de nieuwe koffiezetmachine op je werk. Jouw meningen zullen onder zijn onophoudelijke opscheppen worden weggedrukt.
5. Maakt gebruik van mensen
Een relatie met een narcist kan behoorlijk belastend zijn. Terwijl je met enkele dingen kunt omgaan na verloop van tijd, zijn er gedragingen die te toxisch zijn om mee om te gaan. Een van deze eigenschappen is het misbruik maken van mensen. Wanneer je van een narcist houdt, zul je op een gegeven moment jezelf in bochten wringen om zijn wensen tegemoet te komen. Hij zal je charmant overhalen, je gedachten verdraaien of ronduit angstaanjagend worden om te krijgen wat hij wil. Manipulatie is een klassiek narcistisch kenmerk.
6. Kan de gevoelens en behoeften van anderen niet herkennen
Het is van groot belang te onthouden dat de eerste liefde van een narcist zichzelf is, niet jou. Hoewel je in het begin van de relatie misschien het gevoel hebt dat hij erg charmant en zorgzaam is, is het belangrijk te beseffen dat dit alles zijn eigen belangen dient.
Het is niet zo dat mensen met NPD geen empathie hebben. Ze geven echter hun behoeften prioriteit boven die van anderen, zelfs als ze daarmee jouw gevoelens vertrappen. Hierdoor is een narcist over het algemeen niet in staat om langdurige vriendschappen te onderhouden.
Hoe Om Te Gaan Met Een Narcistische Vriend – 11 Tips
Nu je inzien welke kenmerken bij narcisme horen, is het net zo belangrijk om te weten hoe je met een narcistische vriend omgaat. Niemand weet precies wat de oorzaak is van een narcistische persoonlijkheidsstoornis. Wat we echter wel weten is dat hoewel er geen genezing voor deze aandoening bestaat, het mogelijk is om het gedrag van een narcist te verbeteren door middel van therapie.
Om van iemand te houden, moet je hem accepteren zoals hij is, met al zijn tekortkomingen. Hoewel elke relatie zijn problemen heeft, is het daten met een narcist als een achtbaanrit. Wanneer hij op zijn hoogtepunt is, kan hij charmant en elegant zijn, en je helemaal van je stuk brengen. Aan de andere kant kan het extreem pijn doen wanneer hij je behandelt als een deurmat. Hier zijn enkele ideeën die je kunnen helpen de weg te effenen en je geestelijke gezondheid te behouden.
1. Prijs hem
Aangezien hij zo hunkert naar waardering, lijkt het tegenintuitief om hem te prijzen. Maar hier is het punt: er is niets zo demoraliserend als kritiek voor een narcist. Op het moment dat je begint te beledigen, zie je je partner niet meer. Hoe redelijk je argument ook is of hoe goedbedoeld je intentie ook zijn, hij zal het gewoon niet zien. En dan zal de situatie snel verslechteren. Ik vraag je niet om hem te prijzen voor de kleinste dingen en daden. Maar wanneer hij iets bewonderenswaardigs doet, geef dan erkenning. Op die manier zal hij meer openstaan voor suggesties.
2. Wees empathisch maar spreek hem ook aan
Ik weet dat dit verwarrend lijkt, eerst vraag ik je om hem te prijzen en nu vraag ik je om hem aan te spreken. Laat me het uitleggen. Zoals eerder gezegd, geef hem lof wanneer hij goede dingen doet.
Als er iets misgaat en hij gefrustreerd is, empathiseer dan met hem en bevestig zijn gevoelens. Maar als hij zich onnodig arrogant of neerkijkend gedraagt, dan moet je hem daarop aanspreken. Je hoeft niet hard te zijn, maar wees beleefd en vastberaden. Het is cruciaal om grenzen te stellen wanneer je met een kwetsbare narcistische vriend omgaat.
3. Focus niet alleen op hem, kom los
Het daten van een narcist verandert jou. En er is niets erger dan het zien van iemand die zijn of haar identiteit verliest om de behoeften van een ander tegemoet te komen. Dit is precies wat er met Julia gebeurde. Julia was verloren voor Eric. Hij was leuk, interessant, intelligent en kon haar aan het lachen maken.
Ze kon niet geloven dat ze zo’n geweldige man had gevonden en vroeg zich af hoe het kwam dat niemand hem eerder had veroverd. Eric vertelde haar dat hij gediagnosticeerd was met een narcistische persoonlijkheidsstoornis. Maar Julia voelde dat ze een narcist gemakkelijk aankon. Wat maakt het uit dat hij elke half uur in de spiegel kijkt? Dat is niet zo’n groot probleem. Na drie maanden in de relatie kon Julia zichzelf echter niet meer herkennen.
Wat begon als een wens om hem te helpen met zijn problemen, was nu een slang die al haar aspiraties verstikte. Het was alsof hij voor haar ogen was veranderd. De intelligentie en humor die haar zo charmanten oftewel was nu een middel om zichzelf te vereren. Omdat ze de vernedering niet langer kon verdragen, stopte ze met het ontmoeten van mensen. In een oogwenk was ze geïsoleerd.
Julia probeerde zijn steun te zijn. Ze vierde zijn hoogtepunten en liet hem op haar leunen als hij zich down voelde. Ze voelde echt voor hem. Maar dag na dag ging alles over hem en steeds minder over haar, totdat ze op een dag besefte dat vanaf de koffie die ze dronk tot de film die ze keken, al zijn keuzes waren. Ze erkende dat ze deze vicieuze cirkel moest doorbreken of dat ze zichzelf volledig zou verliezen.
Juhi zegt: “Narcisten zijn zo op zichzelf gericht dat ze gewoon vergeten dat jij ook liefde, bewondering en waardering nodig hebt. Je zou deze dingen willen, en als j jouw behoeften dan voortdurend niet tevreden zijn, ga je je wanhopig en alleen voelen. In zulke gevallen is het beter om uit elkaar te gaan.”
Wanneer je van een narcist houdt, zal er een moment komen waarop je beseft dat je hele leven draait om het tegemoetkomen aan hun behoeften. Wanneer dat moment aanbreekt, neem dan een voorbeeld aan Julia en breek los.
4. Hij zal niet stilzitten
Als je vriend een narcistische persoonlijkheidsstoornis heeft, bereid je dan voor op weerstand bij elke stap. Als je denkt dat je zijn slechte gedrag kunt aanspreken en dat hij het met volwassenheid en gratie zal accepteren, dan ben je goed verrast! Hij zal je met hand en tand bestrijd. Bereid je voor op het gebruik van je woorden tegen je.
Hij zal tekortkomingen in jouw theorie aanwijzen, sarcastisch zijn, of zelfs gemeen tegen je worden. Hij zou je zelfs helemaal kunnen blokkeren. Aan de andere kant, als je ervoor kiest om je af te wenden, zullen ze zich tegen je wreken met dreigementen van zelfbeschadiging, oncontroleerbare woede en intimidatie. Het belangrijkste is om je kalmte en doorzettingsvermogen te behouden. Gedragsverandering is een traag proces. Als je hem echt wilt helpen, moet je standvastig blijven.
5. Sta sterk als hij je iets aanpraat
Juhi zegt: “In een relatie met een narcist te zitten kan zeer traumatisch zijn. Een persoon met NPD zal veel stemmingswisselingen hebben die invloed hebben op de relatie.” En dit is precies wat Mason persoonlijk ondervond.
Mason en Han waren twee jaar samen en het werd steeds moeilijker voor Mason om zichzelf bij elkaar te houden. Dit is hoe het begon: ze werkten in hetzelfde kantoor. Hij ontmoette Han tijdens een teamuitje en aan het einde van de dag had hij een enorme crush op Han. Hij leek zo charismatisch en briljant. Iedereen had altijd zijn aandacht. Tot Mason absoluut geschokt was toen hij zich realiseerde dat Han hem aanstond.
Ze werden een paar maanden later vrienden, hadden plezier en waren al snel in een relatie. Enkele maanden later vroeg Han hem om bij hem in te trekken, en Mason was extatisch. Ja, hij voelde zich gelukkig, maar hij zei tegen zichzelf dat wanneer een persoon geschikt voor je is, de tijd er niet toe doet. Hij trok in en voor een tijdje was alles prachtig, totdat Han op een dag meldde dat hij zijn baan had opgezegd. Toen ging alles de mist in.
Han verwachtte dat Mason hun extravagante levensstijl in stand hield, terwijl hij de enige was die werkte. Han had geen spaargeld, waardoor Mason een extra baan moest aannemen. Toen hij hierover met Han sprak, zei hij dat hij dit nodig had om zijn imago voor zijn collega’s in stand te houden en goede carrièrekansen te krijgen.
Toch als het erop aankwam om een baan te vinden, kwam hij nauwelijks van de bank af. Als Mason een promotie kreeg, beschuldigde hij hem van pech en dat hij al zijn geluk afnam. Als hij ooit werd afgewezen in de paar interviews die hij had, gaf hij Mason de schuld dat hij niet hard genoeg werkte om hem er goed uit te laten zien. Gelukkig had Mason een paar goede vrienden die zijn situatie begrepen, een interventie hielden en hem zover kregen om met Han te breken. Maar niet iedereen heeft zo’n geluk.
Het zijn alleen jij en jij die verantwoordelijk zijn voor jouw acties, niemand anders. Als je vriend een narcistische persoonlijkheidsstoornis heeft, dan zal hij op een dag jou de schuld geven van iets. Sta op tegen hem en zeg “Ik denk het niet” of “Ik ben het er niet mee eens”. Hij moet weten dat hij jou niet als een speelbal kan gebruiken.
6. Actie spreekt luider dan woorden
Het ding met narcisten is dat ze het dikwijls aantrekken. Ze zijn gladde praters en beloven je de maan en de sterren, maar als het op actie aankomt, ontbreekt het hen ernstig.
Als je vriend een neiging heeft om situaties te overdrijven of te vergroten en je jezelf afvraagt: “Date ik een narcist?”, dan ben je vermoedelijk op het juiste spoor. Doe jezelf een plezier en laat je niet misleiden door zijn woorden. Laat hem het bewijzen met daden.
7. Laat je niet door hem op de kast jagen
Het kan hartverscheurend zijn om met een narcist te daten. Een narcist kan je op manieren kwetsen die je niet voor mogelijk had gehouden. Maar de grootste fout die je kunt maken, is je pijn te tonen. Het is niet zo dat hij geen empathie heeft, maar hij zal je kwetsbaarheid later tegen je gebruiken. Een narcistische eigenschap is het aanwijzen van jouw tekortkomingen en zwakten. Hij zal je pijn doen als je je kwetsbaar opstelt en je lijden met plezier verergeren. Er zijn enkele wonden waar je niet van terug kunt komen.
8. Als je vriend een narcistische persoonlijkheidsstoornis heeft, vraag dan om hulp
Een narcistische persoonlijkheidsstoornis is een geestelijke stoornis. En net als elke stoornis moet deze niet genegeerd worden. Een narcist kan bepaald gedrag vertonen dat anderen om hem heen schaadt. En het ergste is dat hij dat niet eens zal realiseren. Stimuleer je vriend om therapie te zoeken.
Het zal geen gemakkelijke opgave zijn om hem over zijn negatieve eigenschappen en hoe ze anderen beïnvloeden, vooral jou, te overtuigen. Maar als je rond wilt blijven en je afvraagt: “Hoe kan ik mijn narcistische vriend helpen?”, dan is dit het waard om te proberen. Hoewel NPD niet te genezen is, is het goed te behandelen. Het kost alleen veel tijd en geduld totdat hij leert zijn narcistische neigingen te beheren. Therapie zal hem helpen zichzelf beter te begrijpen en aan zichzelf te werken. En er is niets waardevoller dan dat.
9. Wanneer je van een narcist houdt, zoek dan zelf ook hulp
Je bent geen heilige. Het is menselijk om met je handen in het haar te zitten wanneer je regelmatig met een kwetsbare narcistische vriend omgaat. Dagen met een narcist veranderen je zonder dat je het altijd beseft. In het proces van omzichtig zijn met je vriend en proberen het goed te doen, zul je uiteindelijk in een pleaser veranderen. Wanneer iemand zegt teleurgesteld te zijn in jou, heeft dit impact op je mentale gezondheid.
Herhaaldelijk ziektes en altijd het ‘wat als’-scenario’s bedenken kan het dagelijks leven moeilijk voor je maken. Je kunt alle boeken lezen en alle juiste dingen doen, maar je kunt nog steeds door de ondergang zakken. Het ergste is dat dit je mogelijk naar een depressieve put kan duwen. Voordat je opgebrand en jezelf pijn doet, is het beter om hulp te zoeken. Je vecht tenslotte een langdurige strijd, en je verdient alle hulp die je kunt krijgen. Voel je vrij om onze te bezoeken om onze team van gerenommeerde counselors en psychologen te raadplegen.
10. Weet wanneer het tijd is om te vertrekken
Als je nadenkt over strategieën om met een narcistische vriend om te gaan, betekent dat dat je deze relatie een kans wilt geven in plaats van weg te lopen voor de moeilijkheden. Maar ik hoop dat je je realiseert dat er sommige gevechten in het leven zijn die je gewoon niet kunt winnen. Soms is het een goed idee om deze gevechten helemaal niet aan te gaan. En als je er al in zit, is het heel belangrijk om te erkennen wanneer het tijd is om te vertrekken.
Met een narcist daten is op zich al moeilijk. Soms kunnen ze erg kwetsend zijn. Sommige narcisten zullen zelfs verbaal of fysiek gewelddadig worden. Als je in zo’n relatie zit, moet je eruit komen. Het is tijd om voor jezelf te zorgen.
“Het is mogelijk om in een relatie met een narcist te zijn, maar het is extreem zeldzaam om in een gezonde relatie te zijn. Een persoon die in zo’n relatie is, zal geen waardering of begrip vinden. Je kunt veel van hem houden en bereid zijn zijn eigenschappen te negeren, maar jij bent ook een mens en hebt recht op liefde,” zegt Juhi Pandey.
11. Weet wie je bent
Om een narcistische vriend te verteren, heb je veel geduld, begrip en zelfbeheersing nodig. Als je een persoon bent die over het algemeen een vertrouwelijke aard heeft en gevoelig is, dan zal daten met een narcist je verwoesten. Ik weet dat je veel van hem houdt en bereid bent er alles aan te doen. Maar hij zal je alleen maar tot een deurmat creëren. En dat verdien je niet.
Juhi sluit af: “Wanneer je van een narcist houdt, zijn er veel omwentelingen en kan het je mentale, fysieke en emotionele welzijn beïnvloeden. Het is het beste om afstand van hem te nemen. Maar mocht je van hem houden tot het punt waarop je niet kunt opgeven, accepteer hem dan zoals hij is zonder enige verwachting. Acceptatie is de enige manier.”
Het wordt wel gezegd, liefde kan bergen verzetten. Ik denk echter dat de beweging van tektonische platen de bergen verplaatst. Hoe dan ook, we kunnen niet ontkennen dat het liefhebben van iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis een herculeaanse taak is. Toch verdient hij ook liefde. Dus, hou van hem. Houd van hem met alles wat je in je hebt. Maar nog belangrijker, vergeet niet om van jezelf te houden. Alleen jouw geloof en liefde in jezelf zullen je helpen deze storm, die je narcistische vriend is, te trotseren.