Een gezonde relatie is niet alleen gebaseerd op liefde, maar ook op een fundament van gelijkheid, wederzijds respect, vertrouwen, acceptatie, steun en eerlijkheid. Deze elementen vormen de basisrechten die partners elkaar moeten toekennen en waar ze naar moeten streven. Hoewel deze principes essentieel zijn voor het opbouwen van een gezonde relatie, ontbreken ze soms in bepaalde verbindingen. Veel van ons stappen in de rooskleurige wereld van de liefde zonder zich bewust te zijn van het belang van deze concepten en neigen er vaak naar deze te negeren.
Of je nu net bent begonnen met daten of al jaren samen bent met je partner, het is cruciaal om te begrijpen welke relatiegrenzen altijd gerespecteerd moeten worden. In de liefde is niet alles eerlijk, en een gelijkwaardige basis binnen een relatie is essentieel. De fysieke en emotionele rechten binnen een relatie zijn van groot belang voor de gezondheid ervan. Vandaag zullen we uitgebreid ingaan op het belang van basisrechten binnen een relatie en wat deze precies inhouden, met de hulp van psycholoog (Masters in Psychologie) die gespecialiseerd is in scheidings- en echtscheidingsadvies.
Wat zijn individuele rechten binnen een relatie?
Een relatie is in wezen een prachtige unie tussen twee mensen. Niet alleen delen twee mensen tijd, maar ze delen ook levenslessen, advies, emoties en diepere gedachten met elkaar. De emotionele en fysieke nabijheid in een liefdesrelatie is vaak veel sterker dan in enig ander verband. Hoewel dit het meest bevrijdende en troostende gevoel ter wereld kan zijn, moet het nog steeds met zorg worden benaderd.
“Wanneer twee mensen romantisch betrokken zijn, vormen ze een stel. Maar ze blijven nog steeds twee verschillende individuen die ervoor hebben gekozen om samen te komen. Dit garandeert hen hun eigen rechten binnen een relatie. Rechten verschillen van gezamenlijke doelen als stel. Daarom is het belangrijk deze rechten te begrijpen,” zegt Shazia.
Door te veel te delen met een partner en hen diep in je leven toe te laten, kun je onbewust ruimte voor controle creëren. Er kunnen ook momenten zijn in relaties waarin je zoveel tijd met elkaar doorbrengt dat je niet doorhebt hoe je partner je vrijheden inperkt en je acties controleert. Om te voorkomen dat je gecontroleerd of beperkt wordt door iemand anders, is het belangrijk om je individuele rechten in een relatie te beschermen. Beschouw het volgende als een soort ‘relatiewetboek’, dat je helpt je persoonlijkheid en je leven intact te houden.
- Je tijd: Het klinkt misschien onromantisch, maar de manier waarop jij je tijd en dagen wilt doorbrengen is een belangrijk onderdeel van je individuele rechten binnen een relatie. Dit betekent echter niet dat als je vriendin je wil meenemen naar het huis van haar zus met Thanksgiving, en jij dat niet wilt, dit een schending is. Het betekent gewoon dat jullie beiden een gelijke stem moeten hebben in hoe jullie tijd samen doorbrengen en hoe jullie tijd voor elkaar opofferen.
- Slaap: Slaap is ook een belangrijk onderdeel van de basisrechten in een relatie. Je bent niet verplicht je partner elke vrijdagavond naar feesten te vergezellen alleen omdat zij dat willen. Laat je niet onder druk zetten om met hen uit te gaan.
- Sociale kring: Als je vriend niet dol is op enkele van je vrienden of andere vrienden, hoef je niet te stoppen met het omgaan met hen. Je kunt naar je partner luisteren en hun standpunt begrijpen, maar maak een tussenweg zodat je ook met je vrienden kunt blijven omgaan.
- Tijd voor jezelf: Een van de belangrijkste rechten in een relatie is het recht op ‘me-time’. We leven in een chaotische wereld met drukke agenda’s, en het is alleen maar eerlijk dat je tijdens de dag wat persoonlijke tijd hebt. In gezonde relaties leren partners doorgaans elkaars ‘me-time’ te respecteren.
- Ouderschapsrecht: Als je date met iemand terwijl je een kind hebt uit een eerdere relatie, heb je elk recht om je kind eerst te plaatsen of op gelijke voet te stellen met je nieuwe partner. Stel dat je alleen in het weekend tijd met je kind van een eerdere relatie hebt. In dat geval is het volkomen normaal om die tijd met je kind door te brengen en geen plannen met je partner te maken.
Waarom is het belangrijk om je basisrechten in een relatie te kennen?
Om dit beter te begrijpen, kunnen we het als volgt vereenvoudigen. Stel je voor dat jouw relatie de overheid is en jij en je partner de burgers. Net zoals de overheid rechten biedt aan elke burger om rechtvaardig gedrag en eerlijke behandeling te waarborgen, hebben jullie ook basisrechten binnen de relatie om ervoor te zorgen dat jullie beide eerlijk door elkaar worden behandeld, zonder dat de ene persoon de grenzen overschrijdt.
Het kennen van je basis fysieke en emotionele rechten in een relatie beschermt je tegen misbruik of manipulatie. Je wilt geen slachtoffer of dader worden, omdat jullie samen een liefdevolle relatie zijn aangegaan. Veel mensen die zich niet bewust zijn van wat hun rechten binnen een romantische relatie zijn en hoe ze deze kunnen laten gelden, eindigen in giftige relaties zonder te beseffen dat ze de lijdensweg kunnen beëindigen.
Daarom, om situaties te vermijden waarin je je gevangen, afgewezen of misbruikt voelt, is het cruciaal om je rechten en verantwoordelijkheden binnen een relatie te begrijpen.
10 Basisrechten in een relatie die je moet kennen
Net als de individuele rechten in een relatie, dienen ook de basisrechten in een relatie begrepen en gerespecteerd te worden. Alleen omdat je momenteel in een gelukkige relatie zit, betekent niet dat je van al deze rechten op de hoogte bent. Het is mogelijk dat je niet over deze factoren bewust bent, wat stilletjes problemen in je ‘paradijs’ kan veroorzaken. Als je je veilig wilt voelen in je relatie en de ultieme liefde en steun voor elkaar wilt opbouwen, kun je dat niet doen zonder deze 10 basisrechten te respecteren:
1. Het recht op privacy
Een van de meest fundamentele rechten in een relatie is het recht dat je privacy door je partner wordt gerespecteerd. Dit betekent dat je partner geen toegang heeft tot je e-mails, telefoon, gesprekken of zelfs je post als je daar geen toestemming voor hebt gegeven of je daar niet prettig bij voelt. Ellen, een 24-jarige danseres, verduidelijkt: “Privacy is essentieel in een relatie. Zelfs als je toegewijd bent, blijven je gevoelens, individualiteit en je ruimte gescheiden. Mijn partner en ik zorgen ervoor dat dat zo blijft.”
Dus als je ooit je partner betrapt terwijl hij door je privégesprekken snuffelt, is dat een punt van zorg. Dit is niet alleen een recht voor vriend en vriendin, maar ook voor echtgenoten. Gewoon omdat je bent getrouwd, betekent niet dat je …
2. Het recht op grenzen
Het vermogen om grenzen te stellen – emotioneel, fysiek en financieel – is een van de belangrijkste rechten die je moet kennen. Dit houdt in dat je beslissingen moet kunnen nemen over wat je wilt en wat niet, waar je je fijn bij voelt en wat niet. Ook dien je niet verplicht te zijn. Deze grenzen zijn niet beperkt tot emotionele rechten in een relatie, maar strekken zich ook tot seksualiteit uit.
Shazia legt uit: “Gezonde grenzen zijn essentieel in elke relatie zodat de behoeften van elke persoon worden erkend en gerespecteerd. Geen twee mensen zijn gelijk in deze wereld, en daarom zullen hun behoeften zeker verschillen. Grenzen creëren ruimte voor deze verschillende behoeften om te gedijen.”
Een vriendin van me, die recentelijk is gescheiden, zegt dat een gebrek aan … in de loop der tijd gevolgen heeft gehad. “Mijn ex begreep het concept van echtgenoot- en echtgenoterechten niet. Voor hem betekende getrouwd zijn dat er geen grenzen waren. Er was absoluut geen respect voor wat mij betreft. Het werd frustrerend om bij iemand te zijn die me voortdurend dwong dingen te doen die ik niet wilde,” voegt ze eraan toe.
3. Het recht om het er niet mee eens te zijn
Als je ooit in een relatie bent geweest, weet je zeker dat ruzies een onvermijdelijk onderdeel zijn van de zaak, en er zullen tijden zijn dat je partner zich op manieren gedraagt waarmee je het niet eens bent, of dat ze je zelfs kwetsen. Het is normaal om het in veel zaken niet met elkaar eens te zijn; wat belangrijk is, is hoe je er respectvol over praat. Je hoeft echter niet je eigen gevoelens op de achtergrond te plaatsen alleen omdat jullie niet op dezelfde lijn zitten.
Dit is waarom een van de basisrechten in een relatie is dat je je zorgen moet kunnen uiten en niet stil moet blijven. Je moet in staat zijn om je mening te geven wanneer je denkt dat je beschadigd bent of wanneer je het ergens niet mee eens bent. Dit is een uiterst belangrijk recht binnen een langdurige relatie. Als je dit recht niet oefent en alles opkropt, zal je frustratie vroeg of laat op een andere manier naar buiten komen, wat de zaken lelijk kan maken voor zowel jou als je partner.
4. Het recht om in een gelijkwaardige relatie te zijn en je partner niet te ouders
Jij en je partner worden geacht veel dingen voor elkaar te zijn, maar een ouder voor elkaar worden is niet een van hen. Het kan ongezond worden als de ene persoon te afhankelijk is en wil dat jij hen opvoedt. Je moet begrijpen dat hun onvolwassenheid of kinderachtig gedrag een onderdeel kan zijn van hun onopgeloste problemen, en dat het niet jouw taak is die problemen voor hen op te lossen. Rechte en verantwoordelijkheden in een relatie betekenen niet dat je een moeder of vader voor je partner moet zijn.
Hier is een voorbeeld van basisrechten in een relatie en hoe het kan worden geschonden. Jace, een collegeprofessor, vertelt over zijn laatste relatie. Hij zegt: “Mijn vriendin was voor elke kleine zaak afhankelijk van mij. Aanvankelijk was het gedrag schattig en vertederend en ik had er niet veel moeite mee. Maar naarmate de relatie vorderde, realiseerde ik me dat ze gewoon onvolwassen was. Ik kwam thuis en trof haar aan voor de TV met zowel haar lunch als ontbijt nog voor zich. Ze nam nooit een beslissing en ik voelde me voortdurend haar ouder, ze verwachtte ook steeds dat ik voor haar opkwam. Ik realiseerde me dat het een basisrecht voor vriend en vriendin is om daar niet mee akkoord te gaan, wat me hielp om verder te gaan met die relatie.”
5. Het recht om je vrienden te zien en te ontmoeten
Shazia zegt: “Vrienden, familie of collega’s — iedereen heeft mensen in hun leven met wie hun partner misschien geen klik heeft. Maar de relatie van je partner met hen is misschien anders dan de relatie die jij met hen deelt. Dit is waar het vertrouwensaspect om de hoek komt kijken. Het gaat niet alleen om dislike of afkeuring, het is eigenlijk een groter reflectie van het vertrouwen dat jullie in jullie relatie hebben.”
Als je in een relatie bent, is er geen reden waarom je niet met je vrienden zou moeten kunnen omgaan of met hen zou moeten kunnen praten wanneer je maar wilt. Het is een basis emotioneel recht binnen een relatie om je eigen vrienden te hebben, omdat je een intieme band met hen hebt, en je zou dat moeten kunnen onderhouden. Je vriend heeft absoluut geen recht om je te verbieden tijd door te brengen met je vrienden. Terwijl hij je kan waarschuwen over wat hij van je vrienden denkt, heeft hij niet het recht om te bepalen met wie jij je tijd doorbrengt.
Als je partner ze niet leuk vindt, is dat jouw probleem niet. Jullie beiden moeten respecteren dat andere mensen in jullie leven ook belangrijk zijn en dat ze niet met een goedkeuringsstempel van jullie beiden hoeven te komen. Een mening uiten is één ding, maar als ze proberen over beslissingen heen te lopen, is dat niets minder dan controleerbaar gedrag.
6. Het recht om gerespecteerd te worden en als gelijke te worden behandeld
En het is echt niet te veel gevraagd. Als je het gevoel hebt dat je dit niet in je relatie hebt, moet je overwegen om weg te lopen. Je moet het recht hebben om gerespecteerd te worden en om gelijk behandeld te worden in een relatie – en dat zou niet onderhandelbaar moeten zijn. Je moet in staat zijn om samen beslissingen te nemen, vooral wanneer ze jullie beiden raken. Dit recht is belangrijk, omdat het laat zien dat jullie elkaars mening waarderen en vertrouwen.
Het geheim van een gezonde relatie is om respect te tonen voor het standpunt van je partner, ook al verschilt het van het jouwe. Voortdurend het gevoel te hebben dat je wordt klein gemaakt en beledigd voor jouw eigen gevoelens is een enorme rode vlag. Een persoon die jou niet respecteert of je als gelijke behandelt, is niet de juiste voor jou.
Een collega die haar ervaring deelt over een toxische relatie, zegt: “Ik kwam in een zone van complete zelftwijfel terecht, omdat mijn vriend me voortdurend herinnerde aan hoe zielig mijn keuzes en smaken waren. Van mijn kledingstijl tot mijn meningen over films, hij respecteerde niets. Pas toen ik met een goede vriend sprak, realiseerde ik me hoe mijn rechten werden geschonden. Het hielp me om op te komen voor mezelf.”
7. Het recht om fysieke aanraking te weigeren
Naast de emotionele rechten binnen een relatie, hebben beide partners ook fysieke rechten die gerespecteerd moeten worden. Ondanks het feit dat je je partner volledig vertrouwt, is het normaal en aanvaardbaar om fysieke intimiteit of aanraking binnen een relatie te weigeren. Je kunt grenzen stellen zonder hun gevoelens te kwetsen.
Dit betekent niet dat je niet tot hen aangetrokken bent of dat je ze saai vindt in bed. Simpel gezegd, betekent het dat je misschien bepaalde dagen niet aangeraakt wilt worden of niet in de stemming bent. Om ervoor te zorgen dat je partner precies begrijpt wat je van hen verwacht, neem de tijd om hierover met elkaar te praten. Jouw seksuele en fysieke grenzen zijn heilig, ongeacht je geslacht of hoe dicht jullie ook zijn. Je moet je veilig voelen in een relatie, en dat geldt ook voor als je fysiek met hen wilt zijn.
8. Het recht om op dates te gaan
Een van de onderschatte maar oh-zo-belangrijke rechten en verantwoordelijkheden binnen een relatie is het regelmatig plannen van date- avonden. Met je eigen partner, uiteraard! Romantische date- avonden zijn zo belangrijk, en als je het gevoel hebt dat jij en je relatie dat nodig hebben, moet je niet aarzelen om dat te vragen. Dit betekent niet dat je partner je moet trakteren op dure diners of je wekelijks naar een film moet meenemen. Er zijn geen regels hierover.
Een romantische date kan iets zo eenvoudigs zijn als je aankleden en genieten van een … of een wandeling maken en samen een ijsje eten. Het kan ook betekenen dat je samen lekker in bed hangt terwijl jullie Instagram reels scrollen. Zolang jullie maar samen plezierige en kwaliteitsvolle tijd doorbrengen, kun je het een date noemen, wat het een van de superleuke rechten binnen een relatie maakt!
9. Het recht om het verkeerd te hebben
Een van de basisrechten in een relatie is het recht om soms het verkeerde te hebben. Je kunt af en toe een fout maken en het verkeerde zeggen of doen, en dat zou als normaal beschouwd moeten worden, en niets om elkaar voor te bekritiseren of te beschamen. Fouten maken in een relatie is volkomen aanvaardbaar en als je partner je daarvoor voortdurend bekritiseert, is dat een signaal dat je niet moet negeren.
Evenzo zou je je partner niet moeten beledigen als zij een fout maken. Vertel ze het, leg uit hoe ze het beter kunnen doen, en laat het dan rusten. Wrok tegen je partner vasthouden en daarop handelen zal alleen jullie relatie schaden, en is oprecht kinderachtig. Mensen zijn niet perfect, en daarom hebben jullie beiden het recht om soms fouten te maken en elkaar nog steeds te kunnen liefhebben.
10. Het recht om de relatie te beëindigen
Als je de basisrechten in relaties begint af te lopen, heb je deze waarschijnlijk niet zien aankomen. Maar het is net zo heilig als de rest. Shazia zegt: “Uittredingen moeten genormaliseerd worden, daar is geen twijfel over. Mensen kunnen verschillende temperamenten, voorkeuren en afkeer hebben. En soms, wanneer de aantrekkingskracht vervaagt, beginnen de incompatibiliteiten op te duiken. Misschien hebben jullie gewoon verschillende plannen in het leven en besef je dat verdergaan als stel niet praktisch is. Daarom is het beëindigen van een relatie een normale zaak.”
Een relatie is niet in steen gebeiteld. Een van de basisrechten in een relatie is de vrijheid om te vertrekken wanneer de zaken overweldigend, emotioneel uitputtend of gewoon toxisch worden. Je hoeft je niet te onderwerpen aan denigrerend gedrag waar je niet voor hebt gekozen. Bijvoorbeeld, wanneer je partner ontrouw is, heb je het recht om te vertrekken zonder enige verplichting. Het is belangrijk om te onthouden dat je zelfrespect boven elke relatie staat. Zelfs als je partner niets fout heeft gedaan, maar je je realiseert dat …, heb je het recht om de relatie te beëindigen, want je doet zowel jezelf als je partner een dienst door de slimste en beste beslissing voor jullie levens te nemen.
Het hebben van een partner brengt uitdagingen en compromissen met zich mee. Het stellen van basisregels en het kennen van je basisrechten in een relatie kan je helpen een gezonde en gelukkige basis met je partner te creëren waarin beide partijen gelukkiger zijn. Vergeet niet dat het nooit verkeerd is om je rechten binnen een relatie te oefenen, en het verbetert alleen maar de liefde en versterkt deze.
Dit artikel is voor het laatst bijgewerkt in april 2023.